„Filipowice” na koncertowym szlaku

Po ponownym objęciu sterów nad Strażacką Orkiestrą Dętą „Filipowice” przez kapelmistrza Dominika Malika (wychowanka Orkiestry), w „Filipowice” wstąpiła nowa energia.

Warto przypomnieć, że w ciągu ostatnich dwóch miesięcy Orkiestra zrealizowała projekt Stowarzyszenia „Klucz” w ramach programu grantowego Województwa Małopolskiego pod nazwą "Małopolskie Orkiestry Dęte", muzycy wzięli udział w wyjazdowym szkoleniu weekendowym w Baranowie Sandomierskim, a w okresie świątecznym wyruszyli na trasę kolędową rozpoczynając od oprawy „Pasterki” w koście pw. Matki Bożej Śnieżnej w Filipowicach.

Strażacką Orkiestrę Dętą można będzie zobaczyć i posłuchać także w Zakliczynie; najpierw – 7 stycznia w kościele pw. Matki Bożej Anielskiej (u Franciszkanów) na Mszy świętej o godz. 11:30, natomiast finałem kolędowania będzie Świąteczno – noworoczny koncert SOD „Filipowice” w koście pw. św. Idziego opata w Zakliczynie, który rozpocznie się o godzinie 17 - tej.

Czytaj więcej: „Filipowice” na koncertowym szlaku

11. Gala Jordanów - poznaliśmy kolejnych laureatów

Podczas ostatniej, tegorocznej sesji Rady Miejskiej w Zakliczynie, która odbyła się 28 grudnia, radni przyjęli jednomyślnie budżet Gminy Zakliczyn na rok 2024. Zanim to jednak nastąpiło, odbyła się 11. Gala Nagrody Honorowej Stowarzyszenia „Klucz” – Jordan. Wcześniej, 11 grudnia 2023 roku, Kapituły Nagrody, obradująca w składzie: Kazimierz Dudzik – przewodniczący Kapituły oraz Janina Bolechała, Agata Nadolnik i Paulina Siemińska dokonała wyboru laureatów.

Tegoroczna edycja „Jordanów” wyróżnia się tym, że zdominowały ją kobiety, ale po kolei zaprezentuję – w formie laudacji jakie wygłosiłem podczas Gali - laureatki i laureata, zachowując kolejność w jakim odebrali te prestiżowe wyróżnienia:

Czytaj więcej: 11. Gala Jordanów - poznaliśmy kolejnych laureatów

Kilometr ciągu pieszo-rowerowego w Bieśniku

W ramach Inicjatyw Samorządowych gmina Zakliczyn przy wsparciu województwa małopolskiego wybudowała ciąg pieszo-rowerowy w ciągu drogi wojewódzkiej nr 975 w Bieśniku. Koszt robót wyniósł 1 mln 416 tys. zł, a marszałek Małopolski dołożył do tego zadania 735 tys. zł.

Chodnik ze ścieżką rowerową o szerokości 3 metrów wykonano na kilometrowym odcinku od granicy Zakliczyna z Bieśnikiem do skrzyżowania z drogą powiatową 1393K w kierunku Ciężkowic. Zrobiono również kanalizację deszczową oraz zamontowano urządzenia bezpieczeństwa ruchu takie jak np. barierki.

Inwestycja realizowana była w okresie od maja do listopada tego roku.

Źródło informacji: Urząd Miejski w Zakliczynie

Zamkowa wieża w Melsztynie w pełnej okazałości

Na melsztyńskim wzgórzu podziwiać już można wieżę średniowiecznego zamku w pełnej okazałości. Zakończył się szósty i ostatni etap odbudowy zabytkowej budowli. Cała inwestycja realizowana w latach 2018 - 2023 (łącznie z rozpoczęciem odtwarzania przypory) kosztowała ponad 5 mln zł. Dofinansowanie rządowe wyniosło 3,5 mln zł (70% wartości inwestycji), z budżetu Gminy Zakliczyn wydatkowano kwotę 1,4 mln zł, a 150 tys. zł przekazało województwo małopolskie.

Zakończyły się prace związane z odbudową i konstrukcyjnym domknięciem wieży zamku w Melsztynie. Gmina Zakliczyn na ostatni, szósty etap czynności z tym związanych otrzymała w 2023 r. przeszło milion złotych dofinansowania z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Koszt tych prac wyniósł blisko 1,5 mln zł.

Czytaj więcej: Zamkowa wieża w Melsztynie w pełnej okazałości

Obrady Zarządu Krajowej Rady Forów Sekretarzy w Zakliczynie

1 grudnia 2023 r. w ratuszu w Zakliczynie odbyły się obrady Zarządu Krajowej Rady Forów Sekretarzy JST działającej przy Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej w Warszawie. Członkiem Zarządu Krajowej Rady od 2022 roku jest Janusz Krzyżak – Sekretarz Gminy Zakliczyn, a zarazem Prezes Zarządu Forum Sekretarzy Samorządów Polski Południowej. W spotkaniu z głosem doradczym uczestniczyli także pozostali Członkowie Zarządu Forum Sekretarzy Samorządów Polski Południowej.

Celem działalności Krajowej Rady Forów Sekretarzy JST jest:

– reprezentowanie środowiska Sekretarzy JST na poziomie krajowym i międzynarodowym,
– zabieranie głosu w istotnych dla samorządu sprawach na poziomie krajowym,
– koordynacja konsultacji wewnątrz środowiska Sekretarzy JST,
– organizacja wspólnych ogólnopolskich i makroregionalnych wydarzeń/inicjatyw,
– podejmowanie inicjatyw na rzecz wzmocnienia kompetencji Sekretarzy JST oraz potencjału organizacyjnego JST.

Zebranych gości powitał i życzył udanych obrad Dawid Chrobak, Burmistrz Miasta i Gminy Zakliczyn. W rozpoczęciu spotkania uczestniczył także gospodarz ratusza Kazimierz Dudzik, Dyrektor Zakliczyńskiego Centrum Kultury. Obrady w Zakliczynie prowadził Przewodniczący Zarządu Krajowej Rady Andrzej Wojewódzki – Sekretarz Miasta Lublin.

Czytaj więcej: Obrady Zarządu Krajowej Rady Forów Sekretarzy w Zakliczynie

Święta z Zakliczyninfo – regionalne zwyczaje Bożonarodzeniowe

Szczęśliwie na Ziemi Zakliczyńskiej i szerzej Pogórzu Karpackim żywe są zwyczaje Bożonarodzeniowe, a nawet w ostatnich czasach, dzięki renesansowi kultury ludowej, przeżywają rozkwit. W ostatnim artykule z cyklu „Święta z Zakliczyninfo” zapraszam do lektury o tym, jak to jest z tymi zwyczajami w innych stronach Polski.

Kazimierz Dudzik

Kaszubska Gwiôzdka

Jednym ze świątecznych obyczajów na Kaszubach jest Gwiôzdka, czyli odwiedzanie domów przez grupy kolędnicze w dzień Wigilii Bożego Narodzenia. Zespoły gwiôzdek liczą zazwyczaj od 10 do 15 kawalerów w wieku od 15 do 30 lat. Kolędowanie zaczyna się w wigilijne popołudnie i trwa niemal do Pasterki. W tym czasie odwiedzanych jest kilkadziesiąt gospodarstw z własnej i sąsiednich wsi. Przez wszystkie lata chodzenia z gwiôzdką jej członkowie nie uczestniczą w wieczerzach wigilijnych przygotowywanych w rodzinnych domach. Przynależność do grupy jest wyróżnieniem i na każde zwalniające się miejsce czeka już kilku chętnych kawalerów. Często ważnym powodem przystąpienia do grupy jest rodzina tradycja.

Czytaj więcej: Święta z Zakliczyninfo – regionalne zwyczaje Bożonarodzeniowe

Święta z Zakliczyninfo – Drugi Dzień Świąt

Drugi dzień świąt bożonarodzeniowych poświęcony jest św. Szczepanowi – pierwszemu męczennikowi za wiarę chrześcijańską, znanemu z głębokiej wiary i mocy czynienia cudów. Został ukamienowany, gdy przyznał się przed sanhedrynem do wiary w Chrystusa (tradycyjna kara za bluźnierstwo).

Ludowe obchody tego dnia mają podłoże agrarne, choć nawiązujące do chrześcijańskiej tradycji. Podczas mszy św. w kościele do dziś święci się owies na pamiątkę ukamienowania św. Szczepana i dla zapewnienia urodzaju w przyszłym roku. Święcenie owsa ma również uzasadnienie magiczne, gdyż skropienie ziarna wodą wzmagało w nim siły witalne. Ziarno sypano w kościele, na księdza, na wchodzących do świątyni, a po nabożeństwie, pod kościołem, chłopcy i dziewczęta też się nim obsypywali. Z aury panującej w drugi dzień świąt przepowiadano pogodę zgodnie z powiedzeniem: „Jaka pogoda w Szczepana panuje, taka na luty nam się szykuje.”

Czytaj więcej: Święta z Zakliczyninfo – Drugi Dzień Świąt

Święta z Zakliczyninfo – Boże Narodzenie

Boże Narodzenie było zawsze uważane za święto niezwykle ważne i rodzinne, nazywano je również Godami lub ,,godnimi świętami". Świętowanie nie ograniczało się dawniej do 25 grudnia, ale trwało aż do święta Trzech Króli, czyli 6 stycznia. Był to czas spokoju, powagi i nic nierobienia. Nie można było jednak w ten dzień za dużo spać, gdyż wierzono, że źle to będzie wpływać na zdrowie ludzi, zwierząt i plony. Pierwszy dzień Bożego Narodzenia tradycyjnie spędzano w domu. Zakładano odświętne ubrania i spędzano ten czas w gronie najbliższych. Stoły byty suto zastawione, na święta specjalnie ,,bito świnię" i przygotowywano swojskie wyroby. Podobnie jak w Wigilię, nie wolno było również sprzątać, gotować, rozpalać ognia pod kuchnią, dlatego jedzono potrawy wcześniej przygotowane. Nie składano w tym dniu wizyt. Bożonarodzeniowe świętowanie przebiegało w rodzinnym gronie, jedzono i śpiewano kolędy.

Zanim pojawiła się choinka, świąteczną dekoracją był podłaźnik (podłaźniczka) i pająk, które wieszano pod sufitem. Zielone drzewka jeszcze w kulturze przedchrześcijańskiej były uważane za symbol życia i płodności. Podłaźnik to wierzchołek lub gałąź drzewka iglastego zawieszany w izbie bezpośrednio nad stołem wigilijnym lub w świętym kącie. lnną, lecz równie popularną ozdobą bożonarodzeniową byty aniołki i pająki ze słomy. Pająki przygotowywane były przez gospodynie oraz dziewczęta i wisiały w domu przez cały rok, aż do ich zniszczenia. Robiono je ze słomy i kolorowej bibuły lub papieru.

Czytaj więcej: Święta z Zakliczyninfo – Boże Narodzenie

Święta z Zakliczyninfo – Wigilia

Uczestnicy projektu Stowarzyszenia Promocji i Rozwoju Gminy Zakliczyn pod nazwą Kluczowa Akademia Dla Aktywnych (KADA), mieli okazję poznać mnie (z nieco innej strony) w trakcie warsztatów o dziedzictwie kulturowym. Zatem trzymając się tematu podczas świątecznego okresu, proponuję pozostać w obszarze naszego dziedzictwa kulturowego związanego z Wigilia oraz Świętami Bożego Narodzenia. Zapraszam do świątecznej lektury, która składa się z czterech artykułów poświęconych poszczególnym dniom świątecznym i na finał zwyczajom regionalnym.

Wesołych Świąt życzy Kazimierz Dudzik

 Wigilia

O wyjątkowości świąt Bożego Narodzenia stanowi Wigilia, której momentem kulminacyjnym jest wieczerza rozpoczynająca się wraz z pierwszą gwiazdką. Jest to niezwykły, uroczysty, wzruszający i najbardziej rodzinny czas. Wigilia stanowi nie tylko przygotowanie do świąt Bożego Narodzenia, ale już zaczyna czas świąteczny i decyduje w głównej mierze o niepowtarzalnym charakterze świętowania. Z dniem wigilijnym związane są liczne przesądy i wierzenia, o których dziś zapominamy. Wigilia i Boże Narodzenie przypadają na zimowe przesilenie słońca. Zaczyna się wtedy astronomiczna zima, jednocześnie noc staje się krótsza a dni dłuższe. Od najdawniejszych czasów Wigilia otwierała rok słoneczny, wegetacyjny i tradycyjny rok obrzędowy. Zachowały się więc w jej obchodach (zwłaszcza w ludowych zwyczajach i obrzędach) ślady dawnych rytuałów agrarnych, zadusznych i noworocznych.

Czytaj więcej: Święta z Zakliczyninfo – Wigilia