Lato w Gminie Zakliczyn - Zawada Lanckorońska

Miejscowość położona na lewym brzegu Dunajca, na wzniesieniach Pogórza Wiśnickiego przy drodze krajowej nr 980 Jurków – Biecz, kryje w sobie bardzo niezwykłą historię.

Pierwsze wzmianki pisane o Zawadzie Lanckorońskiej pochodzą z 1347 roku. Wymienia ją Jan Długosz jako Zawodczauy, należące do parafii melsztyńskiej. Pod koniec XVI wieku należała do pana na zamku melsztyńskim – Spytka Jordana. Tyle o odległej historii Zawady donoszą źródła pisane. Znacznie ciekawsze informacje o przeszłości dostarczają nam źródła niepisane. Badania archeologiczne na tym terenie były prowadzone od początku XX wieku, kontynuowane w latach 1938 – 1939, 1966 – 1967 (w ramach Karpackiej Ekspedycji Archeologicznej) oraz w roku 1993. Podczas tych poszukiwań naukowcy ustalili, że na wysokim wzniesieniu górującym nad doliną Dunajca przed wiekami istniał potężny, prasłowiański gród. Datuje się, że początki urbanizacji na tym terenie sięgają VI wieku p.n.e. Z tego okresu pochodziły przedmioty użytku codziennego, odnalezione w Zawadzie Lanckorońskiej. W okresie lateńskim oraz wpływów rzymskich obszar ten w dalszym ciągu był zamieszkany. Istnieją przekazy, że w tym miejscu mogli stacjonować rzymscy legioniści. Osada została najprawdopodobniej zasiedlona ponownie na większą skalę we wczesnym średniowieczu, a największy okres świetności przypada na X wiek. Jednak gród nie rozwinął się, ani nie przekształcił w ośrodek typu miejskiego, ponieważ zapewne został zniszczony na początku XI wieku. Sugeruje to duża liczba grotów strzał odnalezionych na terenie grodu, charakterystycznych dla tego okresu i wystrzelonych w kierunku wałów.

Grodzisko składało się z dwóch części: zamczyska – o powierzchni ok 2 hektarów oraz mieściska – podgrodzie o ponad dwukrotnie większej powierzchni. Gród był otoczony potężnym wałem, który przy podstawie osiągał szerokość dochodzącą do 19 metrów. Do elementów obronnych zaliczyć również należy częstokół oraz palisadę. Wejścia do grodu strzegły dwie bramy. Jako ciekawostkę należy dodać, że wały budowano w oparciu o konstrukcję przekładową, a nie skrzynkową, która jest charakterystyczna dla grodów wielkopolskich, jak np. w Biskupinie.

Podczas badań archeologicznych wydobyto wiele ciekawych eksponatów, przede wszystkim ceramiki, ale również fragmenty żaren, grotów, czy uprzęży końskiej. Jednak najciekawsze znalezisko miało miejsce w 1932 roku i zostało dokonane przypadkowo przez okolicznych mieszkańców. Odkryli oni wówczas skarb – 30 srebrnych ozdób, paciorków oraz kolczyków o ogromnej wartości historycznej. W latach późniejszych odkryto także pewną ilość grzywien siekieropodobnych, które przed wiekami pełniły funkcję pieniądza.

Swoje piętno w historii Zawady odcisnęła również II wojna światowa. 1 sierpnia 1944 roku Niemcy w odwecie za zabicie żołnierza służby pomocniczej, bestialsko zamordowali 8 mieszkańców wioski. Ich pamięć uczczono obeliskiem, który znajduje się przy drodze krajowej.

Oprócz walorów historycznych, Zawada posiada także ogromne zalety przyrodnicze. Piękne umiejscowienie, nad brzegiem Dunajca i urokliwe położenie na wzgórzach Pogórza Wiśnickiego sprawia, że jest to bardzo popularne wśród turystów, którzy bardzo chętnie decydują się na wypoczynek w tej miejscowości.

Czy wiesz, że:

Warto zastanowić się nad genezą nazwy miejscowości. Pierwszy człon „Zawada”, to dawne określenie grodu, który miał zawadzać najeźdźcy podczas najazdu lub miejsce, o które koniecznie trzeba było zawadzić podczas podróży, w celu wymiany handlowej. Druga część „Lanckorońska” odnosi się do ostatnich posiadaczy tej wioski – rodziny Lanckorońskich.