Lato w Gminie Zakliczyn - Paleśnica

Miejscowość położona w południowej części Gminy Zakliczyn, w dolinie Paleśnianki, której centrum przecina droga krajowa nr 975. Lokacja wsi na prawie niemieckim miała miejsce za panowania Kazimierza Wielkiego w 1351 roku – zabiegał o nią ród Gryfitów z Rożnowa. Wioska istniała jednak już znacznie wcześniej, niektóre źródła mówią nawet o 1086 roku! Według legendy to właśnie stąd miał pochodzić słynny wojownik Klemens, który poległ w 1241 roku podczas bitwy z Mongołami pod Legnicą. Paleśnica była osadą rzemieślniczą, w której zajmowano się przede wszystkim kowalstwem i płatnerstwem – według lokalnej tradycji podczas bitwy pod Grunwaldem w 1410 roku, rycerze polscy używali mieczy wykutych z paleśnickiej stali. Paleśnica mogła się rozwinąć dzięki wydobywanym rudom żelaza w pobliskiej Rudzie Kameralnej. Swoją nazwę wioska również zawdzięcza kuźni. Do produkcji stali wykorzystywano kuźnicę wodną, którą nazywano pałecznicą i taka była też pierwotna nazwa miejscowości (u Jana Długosza pojawiają się także: Palyecznica oraz Paleschnycza).

W 1397 na mocy aktu wydanego przez Władysława Jagiełłę postawiono drewniany kościół pw. św. Klemensa – patrona górników. Przetrwał on aż do początku XIX wieku, kiedy to postawiono nowy, murowany pw. św. Justyny P. i M. w 1809 roku. Na miejscu starego kościoła mieści się obecnie cmentarz parafialny. Obecna świątynia powstała z fundacji Justyny Lanckorońskiej. Ołtarz główny pochodzi z 1895 roku, z tego samego okresu są dwa ołtarze boczne w stylu neoromańsko – neobarokowym. Również Paleśnicy nie ominęła rabacja. 21 lutego 1846 roku w okrutny sposób zabity został przez chłopów dzierżawiący wieś od Lanckorońskich Adolf Uhma, ojciec Antoniego, uczestnika powstania styczniowego i bitwy pod Miechowem z 17 lutego 1863 roku. Na terenie Paleśnicy od dawna rozwijała się oświata, już w XIV wieku powstała szkoła przykościelna, a w 1859 powstała pierwsza szkoła publiczna, trywialna. Przez wieś przebiegał front podczas I wojny światowej, czego pozostałością są dwa cmentarze wojenne z tego okresu.

W okresie II wojny światowej na terenie Paleśnicy aktywnie działały jednostki partyzanckie. Z tej miejscowości pochodzili Stanisław Chrobak – działacz opozycji antykomunistycznej, jeden z założycieli NSZZ RI Solidarność, senator RP oraz Wójt Gminy Zakliczyn oraz Wiesław Woda – wojewoda tarnowski, poseł na Sejm RP, który zginął w Katastrofie Smoleńskiej.

W Paleśnicy funkcjonuje Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki z nowoczesnym kompleksem sportowym i filią Szkoły Muzycznej z Domosławic oraz Parafialny Klub Sportowy "Jedność".

Czy wiesz, że w Paleśnicy:

Podobno wykuto miecz Zawiszy Czarnego, którego sławny rycerz nie wahał użyć się w Bitwie pod Grunwaldem.