Lato w Gminie Zakliczyn - Lusławice

Miejscowość położona w centralnej części Gminy Zakliczyn, sąsiaduje od wschodu z Zakliczynem. Historia Lusławic jest bardzo długa, pierwsze wzmianki pisane pochodzą z początku XIII wieku. Jednak Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z 1880 roku donosi, że Lusławice to starożytna osada, niegdyś miasteczko, podupadłe skutkiem wojen i zaburzeń domowych. Można więc przypuszczać, że losy tej wioski są znacznie starsze, niż się powszechnie uważa. Słynny historyk i etnograf Feliks Jan Szczęsny Morawski podaje, że miejscowość powstała w 1231 roku, za sprawą Ludysława (Ludpława, Lucława), możnego rycerza pochodzącego z Niemiec. Miejscowość w XIV wieku znajdowała się w rękach Gierałtów – Ośmiorogów, a w ciągu stuleci zmieniała właścicieli. Lusławice zasłynęły na całą Rzeczpospolitą w drugiej połowie XVI wieku. W całej Europie, w tym również na ziemiach polskich rozwijała się reformacja. Silny ruch stworzyli arianie, popularnie zwani Braćmi Polskimi, a jedną z najsłynniejszych siedzib były Lusławice, które należały do rodziny Taszyckich, gorliwych wyznawców nowej wiary.

Za początek obecności arian można przyjąć rok 1565, kiedy to zbudowany został zbór. W Lusławicach odbywały się także zjazdy i synody ariańskie z udziałem wybitnych teoretyków arianizmu. Działał tutaj Faust Socyn, który przebywał w lusławickich włościach od 1598 roku aż do śmierci w 1604. Został pochowany nieopodal wielkiego zboru. Jego grób był niejednokrotnie niszczony przez klęski naturalne oraz (znacznie częściej) przez religijnych wrogów Socyna. Zgodnie z lokalną tradycją kości Fausta Socyna zostały wrzucone do Dunajca przez okolicznych chłopów. Do dzisiaj przetrwał kamień nagrobny, który wiele razy był usuwany przez mieszkańców, ale jak głosi legenda, za każdym razem kamień wracał na swoje miejsce za sprawą dwóch, tajemniczych, czarnych postaci. Bracia Polscy oskarżeni o wspieranie Szwedów w okresie potopu zostali wygnani z Polski lub zmuszeni do przejścia na wiarę katolicką, uchwałą Sejmu w 1658 roku. Ten los nie ominął również lusławickich arian, którzy musieli opuścić naddunajecką miejscowość. Właściciel Lusławic Achacy Taszycki, który jeszcze na kilka lat przed wygnaniem odrzucił nauki arian spalił wielki zbór, a kamienie które dotychczas tworzyły świątynię antytrynitarzy, zostały przeznaczone na budowę Klasztoru OO. Franciszkanów w sąsiednim Zakliczynie.

Pamiątką po arianach w Lusławicach jest lamus dworski z początku XVII wieku, którego pierwotnym przeznaczeniem miał być zbór. Na terenie parku dworskiego znajduje się również, wcześniej już wspomniane mauzoleum Fausta Socyna, z oprawą z 1936 roku, ufundowaną przez jego następców i braci w wierze.

Do zabytków należy również zaliczyć dworek pochodzący z początku XIX wieku. W latach 1919 – 1926 przebywał tu Jacek Malczewski, który zachwycał się zakliczyńskimi pejzażami i uwieczniał je na swoich wybitnych dziełach. Wokół dworu, na powierzchni 5 ha, rozciąga się park z końca XVIII wieku. Od 1976 roku do roku 2020 właścicielem dworu był najwybitniejszy polski kompozytor XX wieku, prof. Krzysztof Penderecki. Ten genialny Kompozytor był blisko związany z Lusławicami i Gminą Zakliczyn, czego dowodem jest przywrócony do świetności dwór szlachecki ze zbudowanym arboretum oraz powstanie w latach 2011 – 2013 Europejskiego Centrum Muzyki im. Krzysztofa Pendereckiego.
Obecnie posiadłość dworska oraz ECMKP stanowi własność Skarbu Państwa i stanowi jedna z największych atrakcji kulturowych i turystycznych Gminy Zakliczyn.

Czy wiesz że w Lusławicach:

Organizowany jest Festiwal „Emanacje” przez Europejskie Centrum Muzyki im. Krzysztofa Pendereckiego.
12. Festiwal Muzyki „Emanacje”, zaplanowano w terminie 6 lipca – 31 sierpnia 2024 roku. Uczestnicy będą wspólnie przeżywać piękno muzyki, ale także malarstwa, nie tylko w Lusławicach, ale także w innych malowniczych lokalizacjach obecnych na kulturalnej mapie Małopolski. W ramach Festiwalu po raz kolejny można odkrywać Arboretum Krzysztofa Pendereckiego na niekonwencjonalne sposoby, w ramach cyklu wydarzeń Horyzonty.