Lato w Gminie Zakliczyn - Gwoździec

Największa obszarowo miejscowość w Gminie Zakliczyn leżąca w jej północnej części przy drodze powiatowej Melsztyn - Dębno. Badania archeologiczne pozwoliły ustalić, że osadnictwo na terenie Gwoźdźca istniało już 7 tysięcy lat temu, o czym świadczą wyjątkowo interesujące znaleziska; fragmenty warsztaty tkackiego, narzędzi krzemiennych, nóg glinianego posągu oraz co wydaje się najbardziej fascynujące szczątki prehistorycznego jabłka.

Pierwsze informacje ze źródeł pisanych o Gwoźdźcu pochodzą z początku XIV wieku i donoszą o istniejącej już wówczas parafii. Szlachecka część Gwoźdźca (gdyż istniały także części: królewska – Zagrody i duchowna – Prebenda, obie nazwy do dziś funkcjonują wśród mieszkańców), zawsze należała do właściwych czasowo panów na zamku melsztyńskim. W połowie XIV wieku kasztelan krakowski Spycimir z Melsztyna zakupił Gwoździec wraz z Charzewicami oraz Zawadą Lanckorońską od rycerza Charza, co w roku 1347 poświadczył król Kazimierz Wielki. Na początku XV wieku Gwoździec trafił w ręce Mikołaja herbu Trąby, ojca Spytka założyciela Zakliczyna nad Dunajcem. Ostatnimi właścicielami Gwoźdźca byli Lanckorońscy. Warto zaznaczyć, że w wiosce od 1820 roku funkcjonowała szkoła trywialna, a w latach 80. powołano do życia szkołę ludową, jednak pierwsze wzmianki o szkole pojawiły się już w 1596 roku.

Kościół pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej został wybudowany w latach 1910 – 1913. Jest to obiekt murowany, jednonawowy z trójbocznie zamkniętym prezbiterium w stylu neogotyckim.

Podczas I wojny światowej na granicy Gwoźdźca i Charzewic doszło do bitwy pomiędzy wojskami austro- węgierskimi, a rosyjskimi.

W Gwoźdźcu początek ma ścieżka spacerowo – dydaktyczna, która kończy się w pobliskim Melsztynie. Przejście ścieżką zajmuje około 3 godzin. Podczas wyprawy można zapoznać się z najciekawszymi zabytkami Gwoźdźca (kościół, stanowisko archeologiczne), Charzewic (Pomniki – cmentarz z okresu I wojny światowej) oraz Melsztyna (Zamek Melsztyński). Ścieżka pozwala aktywnie spędzić czas, łącząc wypoczynek z poznawaniem lokalnej historii oraz odkrywaniem pięknej przyrody. Na trasie dla wygody spacerowiczów zamontowano ławeczki, które pozwalają odpocząć.

W Gwoźdźcu działa Zespół Folklorystyczny „Gwoździec”, jednostka OSP, LKS „Pogórze” oraz Fundacja MAK. Nakładem Stowarzyszenia „Klucz” ukazała się w 2024 roku monografia miejscowości pod tytułem „Dzieje Gwoźdźca” – książkę można nabyć m.in. w Zakliczyńskim Centrum Kultury.

Czy wiesz, że w Gwoźdźcu;

31 sierpnia na scenie plenerowej koło Domu Strażaka w Gwoźdźcu, odbędzie się Festiwal Kultury Ludowej „Krakowiacy na Pogórzu”.

Festiwal Kultury Ludowej "U Krakowiaków na Pogórzu" ma na celu kreowanie zainteresowania kulturą, inspirowanie i wspomaganie podmiotów działających w strefie kultury, zwiększenie dostępu do kultury oraz integrację lokalnych oraz regionalnych środowisk związanych z rozpowszechnianiem dziedzictwa zarówno materialnego jak i niematerialnego.

W programie Festiwalu znajdzie się m.in. konkurs rękodzieła ludowego (regulamin znajdziecie na www.kultura-zakliczyn.pl) czy występy zespołów Folklorystycznych. Zaangażujemy Zespoły Folklorystyczne; dziecięce, młodzieżowe i dorosłe z takich regionów jak: Krakowiacy Wschodni, Pogórze, Lachy Sądeckie. Zaprosiliśmy zaprzyjaźniony z „Gwoźdźcem”, Zespołu Pieśni i Tańca „Iglice” z Węgier. Realizując takie przedsięwzięcie chcemy pokazać różnorodność i bogactwo kulturowe tradycji ludowych zwłaszcza tańców, muzyki i rękodzieła, angażując do udziału zespoły folklorystyczne w różnym wieku oraz lokalnych twórców ludowych.

Festiwal ma na celu nie tylko ugruntować pozycję Gminy Zakliczyn na mapie istotnych wydarzeń folklorystycznych, ale przede wszystkim zapoznać uczestników z różnorodnością kultury ludowej poprzez udział w występach artystycznych różnych zespołów folklorystycznych/regionalnych oraz wzięciu udziału w konkursie rękodzielniczym, co przyczyni się również do promocji lokalnych rzemieślników i twórców ludowych.