Ks. Tadeusz Isakowicz – Zaleski; pro memoria

Ksiądz katolicki obrządków ormiańskiego i łacińskiego. W PRL działacz opozycji antykomunistycznej, kapelan podziemnej „Solidarności". Opiekun niepełnosprawnych – prezes Fundacji im. Brata Alberta. Historyk Kościoła, zwolennik lustracji duchownych; publicysta, rzecznik upamiętnienia ofiar i potępienia sprawców ludobójstwa dokonanego na Kresach Wschodnich przez nacjonalistów ukraińskich. Poeta. Urodził się w Krakowie w 1956 r. Matka, z ormiańskiej rodziny Isakowiczów, osiadłej na Kresach Wschodnich, była nauczycielką. Ojciec, Jan Zaleski, urodzony w Monasterzyskach, woj. tarnopolskie, był językoznawcą, docentem w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie.

W 1975 roku Tadeusz Isakowicz-Zaleski wstąpił do seminarium duchownego, które ukończył po przymusowej dwuletniej przerwie na odbycie służby wojskowej. Pracę magisterską napisał pod kierunkiem ks. prof. Bolesława Kumora. W 1983 roku przyjął święcenia kapłańskie.

W czasie studiów związany z opozycją demokratyczną, m.in. Studenckim Komitetem Solidarności, a następnie z podziemną „Solidarnością". Kolportował wśród duchownych pisma drugiego obiegu, współredagował „Krzyż Nowohucki" (jako Jacek Partyka). Działał w prowadzonym przez ks. Kazimierza Jancarza Duszpasterstwie Ludzi Pracy w Nowej Hucie–Mistrzejowicach. W 1985 dwukrotnie pobity przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa (zob. dokumentalny film Macieja Gawlikowskiego „Zastraszyć księdza"). W 1988 r. kapelan strajku w Hucie im. Lenina. Członek honorowy Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność. Angażował się też w działalność dobroczynną i pomoc niepełnosprawnym.

W 1987 był współzałożycielem Fundacji im. Brata Alberta, zajmującej się osobami upośledzonymi umysłowo, prowadzącej schronisko w podkrakowskich Radwanowicach. Dziś w jej ramach działa 30 ośrodków terapeutycznych w całej Polsce.Od lat 90. uczestnik i organizator konwojów humanitarnych do krajów byłej Jugosławii, Czeczenii, Albanii, na Ukrainę. Od roku 2000 był duszpasterzem środowiska polskich Ormian w Krakowie, od 2009 r. proboszczem parafii ormiańskokatolickiej w Gliwicach, obejmującej południową Polskę.

Autor głośnej książki „Księża wobec bezpieki. Na przykładzie archidiecezji krakowskiej", za którą w 2007 r. otrzymał Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza, oraz autobiografii „Moje życie nielegalne". Wydał szereg publikacji z dziejów kościoła ormiańskiego, m.in. „Arcybiskup ormiański Izaak Mikołaj Isakowicz »Złotousty« (1824–1901). Duszpasterz, społecznik i patriota" i „Słownik biograficzny księży ormiańskokatolickich i księży rzymskokatolickich pochodzenia ormiańskiego w Polsce w latach 1700–2000". Przedmiotem jego szczególnego zainteresowania było ludobójstwo dokonane przez rząd turecki w 1915 roku na Ormianach oraz ludobójstwo dokonane przez OUN-UPA w czasie II wojny światowej na Kresach Wschodnich. Autor książki „Przemilczane ludobójstwo na Kresach", Kraków 2008. Wydał kilka tomów poetyckich, m.in. „Wiersze", Kraków 2006.

W 2006 roku za działalność opozycyjną odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2007 r. laureat Nagrody Rzecznika Praw Obywatelskich im. Pawła Włodkowica i nagrody „Niezależnej Gazety Polskiej" im. św. Grzegorza I Wielkiego za „szczególny wkład w obronę prawdy w życiu publicznym”.

W lutym 2023 roku ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski poinformował, że choruje na nowotwór i rozpoczyna leczenie. - Stwierdzono u mnie nowotwór. Ale nie w tym jest problem, czy ktoś jest chory, czy nie, bo są dziesiątki osób, które wychodzą z tej choroby - mówił. Przed świętami Bożego Narodzenia Ksiądz informował, że pokonał nowotwór i czuje się dobrze, jednak kilka dni później jego stan się pogorszył i trafił do szpitala.

Zmarł 9 stycznia 2024 roku. Uroczystości pogrzebowe ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego odbędą się 17 i 18 stycznia w Radwanowicach. Kapłan spocznie na cmentarzu parafialnym w Rudawie. 17 stycznia o godz. 12 - tej zostanie odprawiona msza święta żałobna w kościele parafialnym w Radwanowicach. O godz. 11.30 rozpocznie się modlitwa różańcowa. 18 stycznia w kościele parafialnym w Radwanowicach o godz. 12.00 zostanie odprawiona msza święta pogrzebowa, po niej nastąpią obrzędy ostatniego pożegnania na cmentarzu parafialnym w Rudawie.

O śmierci duchownego poinformowało Stowarzyszenie "Wspólnota i Pamięć".

"Z ogromnym bólem i głębokim żalem informujemy, że dzisiaj o 8:00 rano w szpitalu w Chrzanowie zmarł po ciężkiej chorobie nasz ukochany Przyjaciel i członek honorowy Stowarzyszenia "Wspólnota i Pamięć" ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Wieczny odpoczynek racz mu dać, Panie..."

Mimo iż w Kościele ks. Isakowicz – Zaleski nie zajmował eksponowanych stanowisk, to autorytetu jakim się cieszył, mógł mu pozazdrościć niejeden hierarcha.

źródło informacji: Instytut Pamięci Narodowej