Obchody 1000 - lecia koronacji w Gnieźnie; sercu polskiej państwowości

Opublikowano: niedziela, 27, kwiecień 2025 Kazimierz Dudzik

Historia polskiego państwa sięga daleko w przeszłość. Tradycja głosiła, że koronacja Bolesława Chrobrego miała miejsce w roku 1000 podczas Zjazdu Gnieźnieńskiego, jednakże dzisiejsi historycy wskazują na rok 1025, kiedy to 18 kwietnia, w niedzielę wielkanocną, Bolesław Chrobry został koronowany na pierwszego króla Polski. Jego koronacja była nie tylko aktem symbolicznym, ale również przypieczętowała niezależność kraju i podniosła jego prestiż w Europie. Bolesław stał się pomazańcem bożym, co uświęciło jego władzę. Panowanie Bolesława Chrobrego przyniosło Polsce nowe terytoria i wolność spod wpływów niemieckich. Jednakże jego krótkie rządy zakończyły się szybko, gdyż zmarł niespełna dwa miesiące po koronacji, 17 czerwca 1025 roku. Żałobę nad jego śmiercią opisywał Gal Anonim, a jego odejście było powodem do smutku dla całego otoczenia. Koronacja Bolesława Chrobrego otworzyła nowy rozdział w historii Polski i umocniła młodą państwowość. Kilka miesięcy po jego śmierci, 25 grudnia 1025 roku, koronowany został jego syn Mieszko II w gnieźnieńskiej katedrze przez arcybiskupa Hipolita. Jego panowanie było burzliwe, naznaczone wojnami i trudnościami, które ostatecznie doprowadziły do jego ucieczki z kraju w 1031 roku. Gniezno, serce polskiej państwowości i siedziba arcybiskupstwa, było miejscem, gdzie musiały się odbywać te uroczystości.

Poniżej prezentuję wybrane wydarzenia organizowane w związku z 1000 rocznicą koronacji pierwszych królów Polski w ramach programu „Gniezno 2025”:

Uroczyste posiedzenie połączonych Izb Parlamentu Polskiego

W ramach obchodów 1000. rocznicy koronacji pierwszych królów Polski, 25 kwietnia 2025 roku, w Hali im. Mieczysława Łopatki odbyło się Uroczyste Połączone Posiedzenie Izb Parlamentu. Wydarzenie to miało szczególne znaczenie symboliczne i historyczne, ponieważ upamiętnia koronacje pierwszych królów Polski, które miały miejsce w 1025 roku. Wystawa „1025. Narodziny Królestwa” Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy zaprasza na wyjątkową wystawę „1025. Narodziny Królestwa” (organizowaną we współpracy z Muzeum Historii Polski w Warszawie), na której zaprezentowano zabytki z Ostrowa Lednickiego i Giecza – łącznie ponad 200 obiektów. Jest ona jednym z pierwszych wydarzeń (poza Gnieznem), upamiętniających 1000 rocznicę koronacji pierwszych królów Polski. To pierwsza ekspozycja, gdzie w jednej przestrzeni zgromadzono zarówno wysokiej klasy dzieła sztuki, jak i tzw. zabytki masowe, pozyskane w wyniku badań archeologicznych w centralnych grodach rezydencjonalno-stołecznych pierwszych Piastów – przede wszystkim na Ostrowie Lednickim i w Gieczu. Narrację wystawy zbudowano wokół ponad 400 eksponatów, z których przeszło połowę stanowią archeologiczne artefakty z Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy – pochodzące z Ostrowa Lednickiego i Giecza. Podczas zwiedzania można będzie dowiedzieć się, gdzie i w jaki sposób mieszkali władcy, poznać relacje dynastyczne, odkryć, jak było zorganizowane królestwo Polskie, jak liczna była jego populacja, jak wyglądała dieta ówczesnych mieszkańców, na co chorowali i jak się leczyli.

„Bezsenne głowy, co dźwigają korony – książęta, królowie, wodzowie, bohaterzy. 1000 lat polskiej państwowości w dokumentach Archiwów Państwowych”

W związku z obchodami milenium koronacji Bolesława Chrobrego i Mieszka II Archiwa Państwowe przygotowały wystawę „Bezsenne głowy, co dźwigają korony – książęta, królowie, wodzowie, bohaterzy. 1000 lat polskiej państwowości w dokumentach Archiwów Państwowych”. Ekspozycja powstała na podstawie materiałów przechowywanych w sieci archiwów państwowych, które dokumentują długą historię naszej Ojczyzny i jej czołowych postaci, zarówno w wymiarze regionalnym jak i europejskim. Oficjalne otwarcie wystawy odbyło się 26 kwietnia w Gnieźnie, przy okazji Uroczystego Połączonego Posiedzenia Sejmu i Senatu w Hali im. Mieczysława Łopatki. Po tym czasie Archiwa Państwowe w całej Polsce będą udostępniały ekspozycję szerokiej publiczności, zarówno w formie stacjonarnej jak i elektronicznej. Od 1 maja wystawa będzie dostępna w Parku Kościuszki w Gnieźnie.

Rajd Motocykli Zabytkowych „Śladami Piastów”

Jedną z imprez, która nawet swoją nazwą wpisuje się w obchody 1000 rocznicy koronacji pierwszych królów Polski jest Rajd Motocykli Zabytkowych „Śladami Piastów”. Jest to już 18 edycja imprezy, której organizatorem jest klub ClassiC MC Poland, a termin rajdu to 20 - 22 czerwca. Trasa rajdu przebiega przez malownicze tereny Pałuk, Ziemi Gnieźnieńskiej i Pojezierza Gnieźnieńskiego na pograniczu województw wielkopolskiego i kujawsko-pomorskiego. Poza poznawaniem historii początków powstania państwa polskiego, uczestnicy mogą podziwiać bardzo zróżnicowany krajobraz naszej małej ojczyzny. Polodowcową wysoczyznę urozmaicają, bowiem liczne pagórki, tworzące charakterystyczny pofałdowany teren. Przecinają go głęboko wcięte doliny rynnowe, których największe zagłębienia wypełnia woda. Błękit jezior kontrastuje z zielenią otaczających je lasów, łąk i torfowisk, przeplatających się z polami uprawnymi. To tymi ścieżkami kroczył kiedyś Piast, a następnie jego potomkowie Siemowit, Lestek, Siemomysł, Mieszko I, aż w końcu pierwsi królowie Polski z Bolesławem Chrobrym i jego synem Mieszko II na czele. Zawodnicy ze swoich siodełek będą mogli podziwiać motocyklowy szlak XVIII już Rajdu Motocykli Zabytkowych i podążać „Śladami Piastów”. Trasa będzie miała około 150 km i będzie podzielona na 6 etapów. Na poszczególnych etapach kierowcy dosiadając motocykli będą musieli oczywiście wykonać specjalne zadania pozwalające ocenić technikę jazdy, rozwiązać test z wiedzy historycznej i przepisów ruchu drogowego, zwiedzić muzea z krzyżówką w roli przewodnika oraz wziąć udział w Konkursie Elegancji, gdzie komisja oceni zgodność stroju z rocznikiem motocykla. Kulminacyjnym punktem będzie konkurencja na Rynku Gnieźnieńskim i wręczenie pucharów Prezydenta Miasta Gniezna.

Europejskie Dni Archeologii

Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy serdecznie zaprasza na Europejskie Dni Archeologii – wyjątkowe wydarzenie, które odbędzie się równocześnie w trzech historycznych miejscach: na Ostrowie Lednickim (Pomniku Historii) oraz w grodach w Gieczu i Grzybowie w okresie od 13 czerwca do 15 sierpnia. Jako opiekun tych trzech najważniejszych wczesnośredniowiecznych grodzisk, Muzeum oferuje niepowtarzalną okazję do zobaczenia autentycznych reliktów piastowskich grodów, oraz unikatowych zabytków archeologicznych. Wszystkie trzy lokalizacje włączą się w świętowanie Europejskich Dni Archeologii, tworząc wyjątkową możliwość podróży przez najdawniejszą historię Polski. Wydarzenie wpisuje się w cykl projektów koordynowanych przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, których celem jest promocja archeologicznego dziedzictwa, prezentacja zabytków kluczowych dla historii Polski i Europy, podkreślanie wspólnych korzeni kultury europejskiej oraz wspieranie edukacji historycznej. Podczas Europejskich Dni Archeologii na uczestników czekają liczne atrakcje, m.in. fascynujące warsztaty archeologiczne, prelekcje prowadzone przez specjalistów, czy tematyczne wycieczki po grodziskach oraz konkursy z nagrodami. To doskonała okazja, by w aktywny sposób poznawać dziedzictwo pierwszych Piastów i zgłębiać tajemnice początków naszej państwowości.

„Koronacja Królewska” – Festiwal Kultury Słowiańskiej.

W jubileuszowym roku „Koronacja królewska” planowana w dniach 18-20 lipca 2025. Wydarzenie o charakterze rekonstrukcyjnym łączące elementy edukacyjne i kulturowe, wykorzystujące historię Gniezna jako Pierwszej Stolicy Polski – miejsca, które dało początek państwu polskiemu; miejsca, w którym koronowano 5 pierwszych polskich królów. Widowisko organizowane od 2000 roku pod hasłem „Spotkania z historią” w 2009 roku zostało zmodyfikowane pod względem merytorycznym, a do bogatego programu weszły na stałe elementy teatralne, znajdujące swój wyraz w inscenizacjach koronacji pierwszych królów polskich. Każdego roku w ostatni weekend lipca „Koronacja Królewska” przyciąga do Gniezna wielu turystów spragnionych bezpośredniego kontaktu z realiami piastowskiej Polski. U podnóży gnieźnieńskiej katedry powstaje średniowieczne obozowisko z kramami rzemieślników, gdzie każdy może spróbować sił w wyrobie sieci rybackich i biżuterii, tkaniu krajek, szyciu sakiewek ze skóry czy toczeniu naczyń na kole garncarskim. Chętni mogą oddać się w ręce kata, skorzystać z łaźni parowej, skosztować strawy warzonej według dawnych receptur. Bitwom towarzyszą pokazy konne, a sztukę władania bronią można podziwiać podczas turnieju „O Miecz Bolesława Chrobrego”, turnieju łuczniczego „o Złoty Trzos Gnieźnieńskiego Grodu” oraz „Średniowiecznego Turnieju Siłaczy o Gnieźnieński Pas Mocy”. Innymi atrakcjami są: piastowska wioska dla dzieci ze stanowiskami warsztatowymi i edukacyjnymi, polana szeptuchy, spektakle teatralne, pokazy rzemiosła, widowiska ognia i koncerty muzyki dawnej. W ostatnich dwóch latach dużego znaczenia w ramach imprezy nabrał wątek edukacyjny: konkursów i zajęć artystycznych dla dzieci nawiązujących do rocznicy koronowania w 1025 roku pierwszego Polskiego Króla Bolesława Chrobrego oraz rocznicy przyjęcia Chrztu Polski przez Mieszka I, a także widowisko tytułowe KORONACJA KRÓLEWSKA. W 2025 roku to widowisko nabierze szczególnego znaczenia, gdyż rok 2025 ogłoszono Rokiem Milenium Koronacji Dwóch Pierwszych Królów – Bolesława Chrobrego i Mieszka II. Obchody tego Jubileuszu są szczególnie ważne dla mieszkańców Pierwszej Stolicy, gdzie w Katedrze koronowano obu władców.