Trzech Króli z Orszakiem w Zakliczynie

W 1866 roku w hiszpańskim mieście Alcoy narodziła się tradycja barwnych orszaków, w których mieszkańcy, przebrani za postacie z Ewangelii o Narodzeniu Pańskim, maszerują ulicami miast. Orszaki Trzech Króli 2024 odbędą się 6 stycznia w kilkuset miastach w Polsce i na świecie. Tym razem wydarzeniu będzie towarzyszyło hasło „W jasełkach leży!” , które jest fragmentem XVII wiecznej kolędy „Nowy rok bieży” i nawiązuje do 800 rocznicy pierwszych jasełek zaaranżowanych przez św. Franciszka z Asyżu, które odbyły się w miejscowości Greccio we Włoszech. W związku z tym, szczególna uwaga w tym roku zostanie zwrócona na żłóbek, nazywany dawniej jasłem, który ubogi i prosty zachęca do pochylenia się nad potrzebami drugiego człowieka.

Nie zabraknie Orszaku trzech Króli w Zakliczynie, który wyruszy do szopki na Rynku z obu zakliczyńskich parafii oraz spod Szkoły podstawowej im. Lanckorońskich. Szczegóły na plakacie obok.

Geneza święta Trzech Króli

Obchodzone 6 stycznia święto Objawienia Pańskiego, zwane też świętem Trzech Króli, to jedno z najstarszych i najważniejszych uroczystości kościoła katolickiego. Na Wschodzie celebrowano je już w III wieku, wcześniej więc niż Boże Narodzenie. Sto lat później pojawiło się także na Zachodzie.

Symbolika święta związana jest z hołdem oddanym Jezusowi przez trzech Mędrców przybyłych ze Wschodu (Trzej Królowie) o imionach: Kacper, Melchior i Baltazar. Według Ewangelii św. Mateusza, na wieść o narodzinach Jezusa zjawili się oni w Betlejem, gdzie w ubogiej stajence odnaleźli niemowlę, które – według proroków – było bóstwem w ludzkiej postaci, przyszłym Zbawicielem (oczekiwanym Mesjaszem). Padli przed nim na kolana, oddając mu pokłon, po czym złożyli przywiezione dary: złoto, będące symbolem godności królewskiej, kadzidło – symbol godności kapłańskiej oraz mirrę – symbol wypełnienia proroctw i zapowiedź śmierci Zbawiciela.

Z uroczystością Objawienia Pańskiego wiąże się również zwyczaj święcenia kredy, kadzidła i wody. Poświęconą kredą katolicy wypisują dziś na drzwiach swych mieszkań litery K+M+B oraz aktualny rok. Litery te interpretuje się jako inicjały imion trzech wymienionych królów. W średniowieczu odczytywano je inaczej. Napis ,,C+M+B" (imię Kacper pisane przez C, po łacinie) wyrażał błogosławieństwo (Christus Mansionem Benedicat): ,,Niech Chrystus błogosławi mieszkanie!” Dom kropi się święconą wodą , a spalone kadzidło podkreśla , że jest on miejscem modlitwy.

Trzej Królowie czczeni są jako patroni podróżujących, pielgrzymów, handlowców, właścicieli gospód oraz kuśnierzy.

Święto Objawienia Pańskiego ma w Polsce wielowiekową tradycję. Zawsze też było obchodzone bardzo uroczyście. Za czasów monarchii - z udziałem królewskiego majestatu, po odzyskaniu niepodległości - najwyższych władz państwowych.

W II Rzeczypospolitej Dzień Trzech Króli obchodzony był jako święto państwowe i kościelne. Był jednocześnie dniem wolnym od pracy. Ten status zachowano także po II wojnie światowej. Nawet w mrocznych czasach stalinizmu nie odważono się zakwestionować silnie zakorzenionych w społeczeństwie obchodów. Dopiero ustawą z 10 listopada 1960 r. kasacji święta dokonał ówczesny I sekretarz KC PZPR Władysław Gomułka. Na pół wieku Trzej Królowie zniknęli z oficjalnego (państwowego) kalendarza świąt i rocznic. Wrócili do niego w 2011 r. na mocy sejmowej ustawy. Dzięki niej 6 stycznia stał się również dniem wolnym od pracy.

Wolny dzień od pracy w święto Trzech Króli obowiązuje w wielu krajach Europy. 6 stycznia jest dniem wolnym od pracy między innymi w poszczególnych częściach Niemiec – Badenii-Wirtembergii, Hesji, Saksonii-Anhalt, a także w Austrii, Hiszpanii, Finlandii, Szwecji, Słowacji, Chorwacji i Macedonii, we Włoszech, na Cyprze. 6 stycznia nie jest dniem wolnym od pracy między innymi w Wielkiej Brytanii, Czechach czy Szwajcarii.

Źródło: BEH-MP KGP, praca.pl, zdj. NAC