„Naród, który nie szanuje swej przeszłości nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości”
Józef Piłsudski
Ostatnia poważniejsza inwestycja w Zakliczynie służąca zachowaniu dziedzictwa kulturowego i historycznego realizowana wysiłkiem samorządu miała miejsce u schyłku XX wieku, gdy poddany restauracji został zakliczyński ratusz. Środki na restaurację pozyskano za czasów wójta Stanisława Chrobaka z programu Tourin PHARE III, a prace wykonano w 1999 roku za wójta Kazimierza Kormana. Od tego czasu nic w tej materii się nie dzieje wyjąwszy zabiegi reintegracyjne dokonywane na substancji ruin zamku melsztyńskiego z pomocą środków z programu „Konserwator”. O restauracji ratusza i co z tego wynika napiszę w innym artykule, teraz chciałbym kilka zdań o tym, co jest niewątpliwie największą porażką samorządu w dziedzinie dbałości o dziedzictwo historyczne – Muzeum „Pd Wagą”. Izba Pamiątek „Pod Wagą”, po 2000 roku Muzeum „Pod Wagą” na ul. Mickiewicza w Zakliczynie, zlokalizowane w jednym z najstarszych, istniejących budynków o konstrukcji zrębowej, dziewięciosłupowej i zgromadzone tam zbiory, w tym niektóre o unikalnym charakterze, budziły zachwyt zwiedzających i zazdrość muzealników - nawet z krakowskiego Muzeum Etnograficznego. Problem w tym, że budynek w którym zgromadzone są zbiory, nie jest własnością Gminy Zakliczyn, a tym bardziej Zakliczyńskiego Centrum Kultury które jest jednostką organizacyjną Gminy. Pisząc wprost budynek "Pod Wagą" ma nieuregulowaną kwestię własnościową. Pierwsze działania zmierzające do przejęcia lub nabycia domu podjąłem już w latach 2000 i 2001, bo też dowiedziałem się wtedy o tym, że Rada Gminy w Zakliczynie w latach 90 – tych podjęła decyzję o tym, że po wyremontowaniu ratusza, zbiory muzealne należy przenieść do ratusza. Z mojej strony, jako dyrektora Centrum, były prośby o podjęcie działań zmierzających do pozyskania prawnego domu „Pod Wagą”, wszak stan budynku był coraz gorszy i wymagał pilnego remontu, a łożyć i to jeszcze środki publiczne na nie swoim nie wolno.
Czytaj więcej: By nie wstydzić się przed przyszłymi pokoleniami
Na zaproszenie samorządu Gminy Zakliczyn do Zakliczyna przyjedzie 12 osobowa delegacja z zaprzyjaźnionego z naszą Gminą węgierskiego miasta Jászfényszaru, która weźmie udział w XII Sztafecie Pamięci „Łowczówek – Zakliczyn” podczas Narodowego Święta Niepodległości w ramach Zakliczyńskiego Festiwalu Niepodległości. Węgrzy pojawią się w Zakliczynie już niebawem, bo 8 listopada wieczorem (mieszkać będą w Gospodarstwie Agroturystycznym „Lanckoronka” Anny Różak). Warto wspomnieć, że jeśli u nas samorządowa kampania wyborcza jest w pełnym toku, to na Węgrzech rok 2014 też stał pod znakiem wyborów samorządowych, ale tam wybory odbyły się w październiku i Bratankowie wybrali już swoje lokalne władze. Miło mi poinformować, że rządząca miastem od ponad 20 lat pani doktor ekonomii Márta Czeglédi nie miała konkurencji i nadal będzie rządzić w Jászfényszaru, tym razem przez następne 5 lat (w wyniku zmian w węgierskim kodeksie wyborczym wydłużono tam kadencję). Niskiego wzrostu, ale energiczna i charyzmatyczna Pani Burmistrz jest synonimem sukcesu gospodarczego i społecznego niewielkiego, sześciotysięcznego miasta położonego na Nizinie Węgierskiej na skraju Puszty. Jászfényszaru podobnie jak Zakliczyn ongiś było miastem, potem prawa miejskie straciło by je ponownie odzyskać w 1993 roku.
Historia Jászfényszaru jest związana z dziejami perskiego plemienia Jazygów (Jaszság), które z rejonów dzisiejszego Iranu przywędrowało na Wielką Nizinę Węgierską w XIII wieku, oferując królowi Węgier wierną służbę wojskową, w zamian za to zasiedlając środkową część wschodnich Węgier w międzyrzeczu Dunaju i Cisy, na zachód od Cisy. Jazygia (Jaszság) stanowi region etnograficzny z głównym ośrodkiem administracyjnym i kulturalnym Jászberény (około 30 tysięczne miasto wielkości Bochni). Węgierscy panujący obdarzyli Jazygów szczególnymi przywilejami. Przez stulecia, niezależnie od królewskich okręgów wojewódzkich, żyli na terenie autonomicznym i jako wolni ludzie gospodarowali na uprawnej ziemi.
W ramach Jarmarku Produktu Lokalnego już od kilku lat podczas Święta fasoli Tomas Kosi wraz z przyjaciółmi z Jászfényszaru - węgierskiego miasta, partnera Miasta i Gminy Zakliczyn - gotuje tradycyjny gulasz węgierski z fasolką. Podczas XI Święta fasoli 12 września 2010 roku też nie mogło zabraknąć najpopularniejszego Węgra na zakliczyńskim Rynku. Tym razem z inicjatywy burmistrz Márty Czeglédi i Wyższej Szkoły Ludowej z Jászfényszaru gulasz był sprzedawany, a pieniądze ze sprzedaży potrawy zostały przeznaczone na pomoc najbardziej poszkodowanym podczas tegorocznych powodzi w Gminie Zakliczyn.
W sobotę 23 maja w Charzewicach połączono uroczystość poświęcenia samochodu strażackiego z tradycyjną Majówką rokrocznie organizowaną przy kapliczce NMP, na rozstaju dróg, nieopodal pozostałości parku dworskiego Meyssnerów, kilkadziesiąt metrów od Domu Strażaka i miejscowej szkoły. Wiekowa tradycja i współczesna rzeczywistość w czarno-białych barwach. Zapraszamy do fotoreportażu.
Rozlicz PIT Online z PITax.pl dla OPP.
Projekt realizujemy we współpracy z IWOP.