Tegoroczne obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Gminie Zakliczyn mają charakter symboliczny. Przywykliśmy do uroczystego świętowania tego dnia, uczestnicząc corocznie w Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych „Tropem Wilczym” czy w grze miejskiej poprzedzonej mszą świętą i manifestacją patriotyczną. Jednak z uwagi na panujące obostrzenia związane z pandemią koronawirusa, przedłużone do dnia 14 marca, niemożliwe stało się tradycyjne świętowanie 1 marca.

Program gminnych obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych przewiduje złożenie wiązanek kwiatów na grobie Mjra Jana Dubaniowskiego "Salwy" na cmentarzu parafialnym w Zakliczynie o godzinie 7.40, po czym delegacja uda się na mszę św. w kościele parafialnym pw Św. Idziego Opata w Zakliczynie sprawowanej o godzinie 8.00. Po zakończonej eucharystii zaplanowano złożenie wiązanek kwiatów na pomniku Mjra Jana Dubaniowskiego "Salwy" w Rudzie Kameralanej.

Od kiedy obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych?

W 2001 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę, w której uznał zasługi organizacji i grup niepodległościowych, które po zakończeniu II wojny światowej zdecydowały się na podjęcie nierównej walki o suwerenność i niepodległość Polski, oddając w ten sposób hołd poległym i pomordowanym oraz wszystkim więzionym i prześladowanym członkom organizacji Wolność i Niezawisłość. Było to pierwsze tej rangi uhonorowanie żołnierzy zbrojnego podziemia antykomunistycznego. W 2009 roku opolskie organizacje kombatanckie skupione wokół Porozumienia Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych w Krakowie, zwróciły się o ustalenie dnia 1 marca Dniem Żołnierzy Antykomunistycznego Podziemia.

Inicjatywę ustawodawczą w zakresie uchwalenia nowego święta podjął w 2010 roku prezydent Lech Kaczyński. Prezydencki projekt ustawy wpłynął do Sejmu RP w dniu 1 marca 2010 roku, do reprezentowania stanowiska wnioskodawcy upoważnieni byli: zastępca szefa Kancelarii Prezydenta Jacek Sasin i podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Andrzej Duda. Pomysł ustanowienia święta w dniu 1 marca wysunął ówczesny prezes Instytutu Pamięci Narodowej Janusz Kurtyka. Tego dnia w 1951 roku w więzieniu mokotowskim wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, będących ostatnimi ogólnopolskimi koordynatorami „Walki o Wolność i Niezawisłość Polski z nową sowiecką okupacją". Jak wyjaśnił przedstawiciel wnioskodawcy na posiedzeniu Komisji, wybór daty był nieprzypadkowy także z tego powodu, że w ten sposób nawiązano do uchwały sejmowej z 2001 roku. Inicjatorom powstania święta zależało szczególnie na ustanowieniu go przed 1 marca 2011 roku, aby pierwszymi obchodami uczcić 60. rocznicę zamordowania dowództwa WiN.

Po śmierci prezydenta i zdymisjonowaniu jego reprezentantów, prace na projektem były podjęte po uzyskaniu pozytywnej opini Rady Ministrów w czerwcu 2010 roku. Pierwsze czytanie projektu ustawy oraz rozpatrzenie projektu odbyło się na posiedzeniu Komisji Kultury i Środków Przekazu w dniu 2 lutego 2011 roku. Po zakończeniu prac legislacyjnych, Prezydent Bronisław Komorowski podpisał ustawę w dniu 9 lutego 2011 roku.

Prekursorem kultywowania pamięci o Żołnierzach Wyklętych w Zakliczynie był Adam Pyrek, który wraz z grupą młodzieży szkolnej z zespołu "Ballada"  i pracownikami szkoły: dyrektor Krystyną Sienkiewicz-Witek, Michałem Chruścielem, Grzegorzem Witkiem i Bogdanem Wróblem a także ks. Piotrem Pabisem -  proboszczem z Filipowic, który wcielił się w rolę spowiednika skazanych na śmierć żołnierzy Armi Krajowej; przygotowali spektakl pt. "Drogami Żołnierzy Wyklętych", wystawiony najpierw w hali sportowej szkoły podstawowej w Zakliczynie a następnie w zakliczyńskim ratuszu 11 listopada 2009 roku. Spektakl był zrealizowany w ramach cyklu widowisk zrealizowanych w latach 2007-2009 pt."Drogi do niepodległości." W kolejnych latach powtarzano spektakl przy okazji obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych 1 marca a w 2014 roku w rolę spowiednika wcielił się katecheta z zakliczyńskiej podstawówki - ks. Stanisław Kuczaj.

W Gminie Zakliczyn po raz pierwszy zorganizowano oficjalne obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych 1 marca 2015 roku, jednocześnie były to  obchody powiatowe organizowane wspólnie przez Starostę Tarnowskiego Romana Łucarza i Burmistrza Miasta i Gminy Zakliczyn Dawida Chrobaka. Uroczystości rozpoczęła msza św. w intencji Żołnierzy Wyklętych. Po jej zakończeniu uczestnicy obchodów przemaszerowali na zakliczyński rynek, gdzie przy Pomniku Pamięci Poległych i Pomordowanych za Wolność Ojczyzny odbyła się okolicznościowa ceremonia.

Burmistrz Dawid Chrobak odczytał list od patronującego zakliczyńskim uroczystościom posła do Parlamentu Europejskiego Andrzeja Dudy, w którym przypomniał m.in. rolę jaką odegrał przy ustanowieniu tego święta państwowego prezydent RP śp. prof. Lech Kaczyński. Starosta Tarnowski Roman Łucarz w swoim wystąpieniu wspomniał sylwetkę spoczywającego na cmentarzu w Zakliczynie Żołnierza Wyklętego, kpt. Jana „Salwy” Dubaniowskiego. Delegacje samorządowe, służb mundurowych, organizacji społecznych oraz szkół złożyły symboliczne wiązanki kwiatów przy pomniku.

W tym dniu w Zakliczynie miała miejsce pierwsza edycja ogólnopolskiego projektu Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych "Tropem Wilczym", organizowanego od  2013 roku przez Fundację Wolność i Demokracja, bieg zorganizował i przeprowadził Janusz Flakowicz wraz z Szkolnym Kołem Krajoznawczo Turystycznym "Compass" działającym przy Zespole Szkół Podstawowej i  Gimnazjum w Zakliczynie. Całość dopełniła gra miejska - marsz na orientację pt. „Żołnierze Wykleci” oraz spektakl słowno-muzyczny „Oskarżeni o wierność” w reżyserii Adama Pyrka.

Każdego roku na płycie rynku gromadziły się całe rodziny aby wziąć udział w Biegu Pamięci  Żołnierzy Wykletych "Tropem Wilczym" bądź w tematycznej grze miejsckiej. Ze względu na pandemię i wynikające z niej obostrzenia w tym roku lokalny organizator biegu  - Agencja Turystyki Aktywnej "STYR" zachęca do indywidualnego biegania dla uczczenia Żołnierzy Wyklętych w dniu 1 marca. Można zrobić zdjęcie i udostępnić z #1963 lub #tropemwilczym.

Tradycyjny Bieg Pamięci "Tropem Wilczym" przeniesiony został ze względów epidemicznych na termin 16 maja 2021. Agencja Turystyki Aktywnej "STYR" zawarła już umowę z Fundacją Wolność i Demokracja na realizację biegu, który zorganizowany zostanie we współpracy ze Szkolnym Kołem Krajoznawczo Turystycznym "Compass" i Uczniowskim Klubem Sportowym "Jordan" działającymi przy Szkole Podstawowej w Zakliczynie. W ramach Biegu "Tropem Wilczym" przeprowadzona zostaną: gra miejska i bieg na dystansie 1963 m. O szczegółach poinformujemy w stosownym czasie.