Zapraszam do drugiej części opowieści o Wielkanocy „po Kazimierzowsku”. Tym razem o jajku, o pisankach, o roli żuru w okresie przed Wielką Nocą i generalnie o tym co na świątecznym stole było lub być powinno. Kilka zdań o zmieniającej się tradycji związanej z Wielką Nocą dotyczącą Rezurekcji i Śmigusa Dyngusa.
Jajko
Obowiązkowa obecność jajek w Święta wielkiej Nocy jest sprawą niepodlegającą dyskusji. Wielkanoc bez jajek, to jak Boże Narodzenie bez choinki, jajka są pierwszym symbolem Wielkanocy, jako oznaka wieczności, nieśmiertelności i nieprzemijalności człowieka. To także początek nowego życia symbol wiosennego przebudzenia się przyrody. W tradycyjnym polskim domu zużywało się około 120 jajek podczas świąt; na wszelakie ciasta, jaja faszerowane, jaja w majonezie czy w sosie, jaja dekorowane czy po prostu zabawy z jajkami. Warto zwrócić uwagę na popularną kiedyś zabawę w turlanie jajek, i odciągnąć swoje dzieciaki od komputera. Turlanie jaj po pochyłej powierzchni, najlepiej na łące, znane było na wschodzie Polski. Pomalowane jajka turla się kolejno, a które zostanie trafione, jego właściciel wygrywa to jajko, monetę lub cukierka. Zwyczaj ten miał odwrócić od chłopów nieurodzaj i wspomóc wzrost trawy. Inną zabawą związaną z jajkami jest stukanie się pisankami. Czyja skorupka pęknie, ta osoba przegrywa - stawka jest wysoka, bowiem idzie o szczęśliwy rok do kolejnej Wielkanocy. Inną wielkanocną rozrywką było zakopywanie jajek przez dorosłych w okolicy domu. Dzieci musiały odszukać ukryte jaja, a potem wymienić je na słodycze.
Wielkanoc jest najważniejszym świętem w religii chrześcijańskiej. Podczas Wielkiej Nocy celebruje się śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, a obrzędy związane z tym świętem nawiązują ściśle do pory roku, a więc czasu rozbudzania się natury, do wchodzenia w okres wiosenny. Jest to kontrast wobec przemijającej zimy, pory roku, podczas której wszystko zamiera.
Chrześcijańska geneza Wielkiej Nocy
Wielkanoc w religii chrześcijańskiej pojawiła się dzięki Soborowi Nicejskiemu w 325 roku. Na tym Synodzie, zwanym tez Nicejskim I, zwołanym przez cesarza Konstantyna Wielkiego, ustanowiono datę Wielkiej Nocy, którą ustalono na pierwszą niedzielę po pierwszej pełni Księżyca. Było to przedłużenie zasad lunarnych, na których opierał się używany ówcześnie kalendarz juliański. Ustanawiając datę Wielkiej Nocy na takich zasadach, musiano liczyć się z tym, że pełnie księżyca w tym czasie przypadały od 22 marca do 25 kwietnia. Uczestnicy Soboru Nicejskiego nie martwili się tym faktem, a być może właśnie o to im chodziło. Wielkanoc stała się świętem ruchomym, do którego przyporządkowywano święta przed Wielką Nocą oraz zaraz po niej. I tak w zależności od wypadającej w kalendarzu Wielkanocy wypadały; Środa Popielcowa, Wielki Post, Wniebowstąpienie Pańskie, Zesłanie Ducha Świętego czy Boże Ciało. Po oficjalnym ustanowieniu kalendarza gregoriańskiego w 1582 roku, pojawiły się zmiany w chrześcijaństwie zachodnim, natomiast w kościele prawosławnym nadal praktykuje się Wielkanoc w starym stylu, bowiem tam obowiązuje kalendarz juliański.
W rozgrywkach organizowanych przez Burmistrza Miasta i Gminy Zakliczyn Dawida Chrobaka, Gminnego Organizatora Sportu Szkolnego Ryszarda Okońskiego, Szkołę Podstawową im. Lanckorońskich w Zakliczynie, Międzyszkolny Ludowy Uczniowski Klub Sportowy Gulon Zakliczyn i Klub Olimpijczyka Olimp wzięło udział sześć drużyn.
Rozgrywki toczyły się w zmienionej formule, innej niż w roku ubiegłym, gdyż na wniosek uczestników obecnie rozgrywano pełne mecze do trzech wygranych setów (nie do dwóch, jak w roku ubiegłym) oraz po pierwszej rundzie odpadały dwa zespoły z najmniejszą liczbą punktów, a pozostała czwórka rozgrywała mecze rewanżowe rundy finałowej systemem „każdy z każdym”.
Druhowie OSP Zakliczyn są na dobrej drodze, by ponownie zdobyć na własność przechodni Puchar Dyrektora SP Zakliczyn. Trzykrotny triumf w futsalowych zawodach „Witamy wiosnę” skutkuje przejęciem na stałe tego trofeum. W bieżących rozgrywkach, przeprowadzonych dzień po kalendarzowym pierwszym dniu wiosny (ze względu na rekolekcje wielkanocne w parafii św. Idziego), drugi raz z rzędu zwyciężyła drużyna OSP Zakliczyn. W zawodach, sędziowanych przez Szymona Wiśniowskiego, lic. arbitra PZPN, wzięło udział siedem ekip. Królem strzelców, po dogrywce w karnych (2:1), został Łukasz Steć (Nauczyciele SP Zakliczyn). W pokonanym polu pozostawił równie skutecznego (obaj uzyskali po 7 goli) Pawła Ceterę (ZSP).
Jednym z punktów obrad 45. sesji Rady Miejskiej w Zakliczynie, która odbyła się 26 marca 2018 roku, było podjęcie uchwały w sprawie nadania imienia Gminnej Bibliotece Publicznej w Zakliczynie oraz, co było konsekwencją nadania imienia, zmiany statutu Gminnej Biblioteki Publicznej w Zakliczynie. Od teraz pełna nazwa biblioteki brzmieć będzie - Gminna Biblioteka Publiczna w Zakliczynie imienia o. Jana Góry. - Pomysł nadania Bibliotece imienia ojca Góry powstał w mojej głowie w 2016 roku – mówi dyrektor GBP Romana Nosek.
Remiza w Stróżach kolejny raz gościła seniorów na świątecznym spotkaniu. Dzięki finansowemu wsparciu Wojewody Małopolskiego w ramach projektu „Święta razem - Spotkanie Wielkanocne w Stróżach”, kilkudziesięciu nestorów z siedmiu okolicznych wsi uczestniczyło w Wieczerzy Wielkanocnej.
W niedzielę 25 marca br. w Niedzielę Palmową, na inaugurację Wielkiego Tygodnia, wielu uczestników pamiętających tamto szczególne bożonarodzeniowe popołudnie ponownie pojawiło się w gościnnych progach stróskiego Domu Strażaka, by poddać się radosnej atmosferze nadchodzących Świąt Zmartwychwstania Pańskiego. Organizacji spotkania ponownie podjęło się Stowarzyszenie Gospodyń "Pod bocianim gniazdem" pod wodzą energicznej pani prezes - Ewy Krakowskiej.
Pilnego wsparcia potrzebuje czteroosobowa rodzina z Wróblowic, która w pożarze straciła dom. Do tragicznego zdarzenia doszło 21.03.2018 r. przed południem, w wyniku którego Państwo Kozowie stracili dach nad głową. Dom spłonął doszczętnie wraz z całym dobytkiem. Poza tym nadpaleniu i zniszczeniu uległ nowo budowany dom znajdujący się obok. Pani Anna i Jacek Kozowie mają na wychowaniu dwoje małych dzieci w wieku 2 i 7 lat. Dochody rodziny są niskie, jedynie Pan Jacek pracuje zawodowo w lokalnym przedsiębiorstwie.
Zapraszam na ostatni odcinek wykładu pod tytułem „Przebieg działań wojennych na terenie ziemi zakliczyńskiej’, który mgr Michał Chruściel wygłosił 23 listopada 2018 roku w Sali im. S.W. Jordana w ramach projektu Stowarzyszenia „Klucz” pod nazwą Zakliczyńska Pieśń Niepodległości. Projekt ten został wybrany i dofinansowany z Programu Wieloletniego Niepodległa na lata 2017-2021 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa” i zainaugurował w Zakliczynie obchody 100 – lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Stowarzyszenie „Klucz” w tegorocznym naborze aplikowało do Programu Wieloletniego Niepodległa na lata 2017-2021 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa” z drugą edycją ZPN i mamy nadzieję, że znów najdzie on uznanie w oczach komisji konkursowej, tak jak to miało miejsce w ubiegłym roku.
Prezes Stowarzyszenia „Klucz” – Kazimierz Dudzik
Czytaj więcej: Przebieg działań wojennych na terenie ziemi zakliczyńskiej – część 7
Po raz drugi w ratuszu, tym razem w Sali im. S.W. Jordana w dniu 19 marca, odbyła się wystawa prac świątecznych wykonanych przez uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej w Dzierżaninach pod nazwą "Wędrówka przez sztukę". Po otwarciu wystawy, którego dokonała dyrektor DPS w Stróżach Małgorzata Chrobak w asyście prezes Stowarzyszenia Przyjaciół DPS Danuty Majewskiej i kierownik WTZ Anety Fior, można było nabyć prace i poczęstować się przysznościami przygotowanymi na tą okazję przez personel WTZ.
