To był czas wytężonej pracy i kolejnych, muzycznych przystanków od Filipowic po Zakliczyn, aż po finał, czyli Koncert Noworoczny SOD „Filipowice” w kościele pw. św. Idziego opata w Zakliczynie.
Przed godziną 17 – tą w niedzielę 14 stycznia trudno było znaleźć miejsce na przykościelnym parkingu, ale trudno było się dziwić, bo w samym kościele też było tłoczno.
Strażacka Orkiestra Dęta wzbogacona przyjaciółmi z zaprzyjaźnionych orkiestr dętych, m.in. muzykami utytułowanej orkiestry z Mszany Górnej oraz młodzieżowej orkiestry dętej i solistami; Katarzyną Sroką, Karoliną Mazur i Robertem Pietruchą – co stanowiło grupę blisko 60 osób - była gotowa do finałowej prezentacji i czekała na rozpoczęcie koncertu z lekką nutą stresu, który minął po zapowiedzi duetu konferansjerskiego i pierwszych taktach muzyki.
Dzisiejsze województwo małopolskie to znacznie mniej niż połowa historycznej Małopolski, najważniejszego obok Wielkopolski regionu dawnej Rzeczpospolitej. Nawet na tym pomniejszonym terenie zachowało się bardzo wiele cennych pamiątek przeszłości. Wśród nich szczególne znaczenie mają zamki. Najbardziej znane są Orle Gniazda – zamki na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, zamki karpackie, zamki Doliny Dunajca oraz oczywiście królewski Wawel.
Zgodnie z uznaną definicją „zamek” to samodzielny zespołów elementów obronnych, takich jak wały, mury, baszty itp. oraz zabudowań mieszkalnych, powiązanych w zamknięty obwód warowny i łączący funkcje obronne, mieszkalne i gospodarcze. Najkrócej można powiedzieć, że zamek to obronna siedziba pana feudalnego.
Od czasów prehistorycznych budowane były na jej terenie osady obronne, a we wczesnym średniowieczu zasłynęła wielkimi grodami o wysokich wałach i licznych podgrodziach. Epoka zamków murowanych w Małopolsce rozpoczęła się w ostatnim ćwierćwieczu XIII w. Wtedy to zaczęły powstawać pierwsze zamki na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, refugialny zamek Pieniny, zamek biskupów krakowskich Lipowiec, a po nim cylindryczne wieże zamków chroniących komory celne, np. Czchów, Rytro i Dobczyce. Za czasów króla Władysława Łokietka kasztelan krakowski Spycimir Leliwita zbudował w Tarnowie pierwszy murowany zamek z taką wieżą należący do świeckiego możnowładcy. Potem on sam lub jego syn Jan z Melsztyna zbudował nad Dunajcem drugi zamek znacznie różniący się formą od pierwszego. Były to już czasy króla Kazimierza Wielkiego, uznawanego za największego fundatora zamków w dziejach Królestwa Polskiego. Z jego inicjatywy zbudowano m.in. zamki w Niepołomicach i Nowym Korczynie, przebudowano i rozbudowano zamki w Nowym Sączu, Czorsztynie i Czchowie. W drugiej połowie XIV w. swoje początki biorą zamek Kmitów w Wiśniczu, zamek Tenczyn w Rudnie, zamek górny w Rożnowie oraz zamek biskupów krakowskich w Muszynie. W latach 1470-1480, Jakub z Dębna, kanclerz wielki koronny i kasztelan krakowski zbudował swoją rezydencję w Dębnie. Zachowując elementy zamku stała się ona przede wszystkim wygodną i elegancką rezydencją, w której bezpieczeństwo nie stoi na pierwszym miejscu.
Czytaj więcej: “Zamki małopolskie” – wernisaż wystawy w tarnowskiej Bibliotece
To już stało się tradycją, że w zakliczyńskiej Galerii ZCK „Poddasze” odbywa się wystawa pokonkursowa prestiżowego, międzynarodowego konkursu fotograficznego „Wszystkie dzieci świata”. Nie inaczej jest w tym roku. Dzięki staraniom kustosza naszej Galerii Stanisława Kusiaka, od 8 stycznia do 1 lutego, miłośnicy fotografii na międzynarodowym poziomie, mogą podziwiać najlepsze prace 17. edycji Konkursu, którego organizatorem jest Europejskie Centrum Bajki w Pacanowie.
22 października 2023 roku podczas Gali Konkursu w Pacanowie jury konkursu w składzie; Tomasz Sobczak, Cezary Dubiel i Aleksandra Stachniak ogłosiło wyniki konkursu, a organizatorzy wręczyli laureatom złote, srebrne i brązowe medale FIAP, FRP i TTF, nagrody pieniężne oraz statuetki „Koziołka Matołka”.
Międzynarodowy Konkurs Fotograficzny „Wszystkie dzieci świata” wygrała fotografia „Bujając w obłokach” Małgorzaty Sikory (zdobi ona plakat promujący wystawę). Warto dodać, że jury oceniało 110 prac fotograficznych autorów z Polski, Chin, Ukrainy, Malty, Indii i Węgier.
W ten weekend w Gminnym Domu Kultury w Lipnicy Murowanej odbędzie się 42. Małopolski Przegląd Grup Kolędniczych „O Lipnicką Gwiazdę”. Pełne śpiewu, muzyki, kolęd, pastorałek, tradycji i niezwykłych widowisk przedsięwzięcie odbędzie się w dniach 13-14 stycznia 2024 roku w sali widowiskowej GDK od godziny 14 -tej. Udział w Lipnickim przeglądzie zapowiedziało 10 dziecięcych, 4 młodzieżowe oraz 8 dorosłych grup, a w tej liczbie trzy zespoły kolędnicze z Gwoźdźca; Kolędnicy z gwiazdą, Kolędnicy z szopko i Droby z Gwoźdźca. Dwie pierwsze grupy kolędnicze wystąpią w sobotę, natomiast Droby w niedzielę.
W sobotę podczas obrad komisji artystycznej z programem jasełkowym wystąpią dzieci z Przedszkola Samorządowego im. św. Urszuli Ledóchowskiej w Lipnicy Murowanej, zaś w niedzielę czas oczekiwania na werdykt wypełnią dźwięki Noworocznego Koncertu, z którym zaprezentuje się Zespół Regionalny „Górzanie” z Lipnicy Górnej.
Czytaj więcej: Nas kolędnicy powalczą o Lipnicką gwiazdę i Diamentową kobyłkę
Bez cienia przesady można napisać, że nasze lokale środowisko kultury wkroczyło w 2024 rok z wielką aktywnością a nawet impetem. Koncerty Chóru ZCK „Cantando canzoni” w zakliczyńskich kościołach w okresie świąt Bożego Narodzenia przyniosły także efekt charytatywny, a 7 stycznia „Cantando canzoni” dało kolejny popis w kościele pw. Nawiedzenia NMP w Domosławicach podczas Mszy świętej o godz. 9:30. Najazd na Domosławice tego dnia zakończyła Kapela św. Idziego oraz Zakliczyńscy Heligoniści i Harmoniści, którzy uświetnili Sumę i dali koncert po nabożeństwie. W tym samym dniu Strażacka Orkiestra Dęta koncertowała w kościele pw. Matki Bożej Anielskiej u Franciszkanów o godzinie 17 – tej. Przy okazji należy przypomnieć, że Orkiestra koncertowała wcześniej w Filipowicach, a finał w postaci Koncertu świąteczno – noworocznego pod tytułem „It’s Christmas Time” nastąpi 14 stycznia w kościele pw. św. Idziego opata w Zakliczynie o godzinie 17 – tej.
Czytaj więcej: Intensywność zakliczyńskiego środowiska kultury
Około godziny 13 – tej trzy barwne Orszaki trzech Króli wyruszyły ze śpiewem kolejno spod Klasztoru Franciszkanów, Szkoły podstawowej im. Lanckorońskich i kościoła pw. św. Idziego opata w stronę zakliczyńskiego Rynku, by przy szopce przed ratuszem Królowie złożyć dary u Żłobka. W kierunku uczestników Orszaków popłynęły życzenia, a od dziekana dekanatu zakliczyńskiego ks. Pawła Mikulskiego, proboszcza i gwardiana o. Szymona Wierzbiaka OFM oraz burmistrza Miasta i Gminy Zakliczyn Dawida Chrobaka. Był czas na wspólnie kolędowanie oraz ciepłą herbatę i słodycze przygotowane przez koordynatorkę Monikę Kulak – pełnomocnik Burmistrza ds. profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz wolontariuszy.
Czytaj więcej: Żółty, Niebieski i Czerwony; czyli zakliczyńskie Orszaki Trzech Króli
W 1866 roku w hiszpańskim mieście Alcoy narodziła się tradycja barwnych orszaków, w których mieszkańcy, przebrani za postacie z Ewangelii o Narodzeniu Pańskim, maszerują ulicami miast. Orszaki Trzech Króli 2024 odbędą się 6 stycznia w kilkuset miastach w Polsce i na świecie. Tym razem wydarzeniu będzie towarzyszyło hasło „W jasełkach leży!” , które jest fragmentem XVII wiecznej kolędy „Nowy rok bieży” i nawiązuje do 800 rocznicy pierwszych jasełek zaaranżowanych przez św. Franciszka z Asyżu, które odbyły się w miejscowości Greccio we Włoszech. W związku z tym, szczególna uwaga w tym roku zostanie zwrócona na żłóbek, nazywany dawniej jasłem, który ubogi i prosty zachęca do pochylenia się nad potrzebami drugiego człowieka.
Nie zabraknie Orszaku trzech Króli w Zakliczynie, który wyruszy do szopki na Rynku z obu zakliczyńskich parafii oraz spod Szkoły podstawowej im. Lanckorońskich. Szczegóły na plakacie obok.
Geneza święta Trzech Króli
Obchodzone 6 stycznia święto Objawienia Pańskiego, zwane też świętem Trzech Króli, to jedno z najstarszych i najważniejszych uroczystości kościoła katolickiego. Na Wschodzie celebrowano je już w III wieku, wcześniej więc niż Boże Narodzenie. Sto lat później pojawiło się także na Zachodzie.
Po raz pierwszy w historii Zakliczyńskiego Centrum Kultury został wystawiony musical ludowy. Opowieść o żywocie Anieli Powrozikowej od urodzenia po koniec żywota to pomysł i realizacja Haliny Machel – instruktor ds. kultury ludowej ZCK. Pani Halina najpierw wystarała się o środki na ten cel, składając wniosek do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który udzielił wsparcia w wysokości 60 tysięcy złotych, a do tej kwoty 15 tysięcy dołożyliśmy z budżetu Zakliczyńskiego Centrum Kultury.
Gdy już wiadomo było że jest za co zrealizować ten niekonwencjonalny projekt, trzeba było pomyśleć o tym, z kim go stworzyć. Koordynatorka projektu „Posłuchojcie ludkowie” zaprosiła do współpracy takie znakomitości jak Justyna Chmielek – Korbut i Marcin Korbut oraz Aneta Krawczyk, Kinga Biel - Dubiel, Damian Kumięga ze Świerczkowiaków (Tarnów), Aneta Trojan ze Swojaków (Wierzchosławice), Anna Kowalska – Wicherek i Julia Czerwińska z Babiogórzan (Maków Podhalański) a także członków ZF Czerpok i Dziatki z Chatki oraz Kapelę Opatkowice. Po skompletowaniu obsady, rozpoczęły się próby, aż wreszcie nadszedł dzień premiery – 30 grudnia 2023 roku.
Czytaj więcej: Artystycznie oprawiony żywot Anieli Powrozikowej
To już po raz ósmy – 28 grudnia 2023 roku - w Domu Strażaka w Gwoźdźcu odbyło się „Wspólne kolędowanie” organizowane przez Fundację MAK, Wioskę pod kobieca ręką, Zespół Folklorystyczny „Gwoździec” oraz KGW Gwoździec.
To było bardzo udane wydarzenie, które pozwoliło zaprezentować siłę tutejszego środowiska artystycznego począwszy od najmłodszych dzieci, poprzez młodzież śpiewającą i grającą – w szczególności tutejszą perspektywiczną i autentyczną Młodzieżową Kapelę Ludową „Gwoździec’ po grupy kolędnicze, żeńską Grupę Śpiewaczą, a na minirecitalu duetu 3M Małgorzaty Nowak i „Maszy” Witka skończywszy.
Kończy się 43 rok działalności naszego Teatru Nie Teraz (TNT) - kolejny wyjątkowy rok naszej historii. Mieliśmy już takich „wyjątkowości” kilka, a może nawet kilkanaście, ale rok 2023 zdaje się być wyjątkowy wśród wyjątkowych.
Kiedy ten rok się zaczynał, staliśmy wobec nader dramatycznej sytuacji zupełnie niespodziewanego zamachu na naszą działalność. A było to tak - otóż, w połowie roku 2019 zostaliśmy zaproszeni przez Towarzystwo Domu Ludowego w Maszkienicach, aby na bazie ich budynku (jeszcze przedwojennego Domu Ludowego) we wsi Maszkienice (Gmina Dębno w Małopolsce) realizować swą artystyczną i edukacyjną aktywność. Wówczas powstały zalążki Ośrodka Praktyk Artystycznych, co niestety mocno zostało wyhamowane z początkiem kolejnego roku przez przepisy i restrykcje pandemiczne. Pomimo tego trzy kolejne lata TNT były bardzo gęste od zrealizowanych projektów, a także podróży teatralnych po kraju.
Czytaj więcej: Teatr Nie Teraz - podsumowanie działalności w roku 2023
Rozlicz PIT Online z PITax.pl dla OPP.
Projekt realizujemy we współpracy z IWOP.