Niemcy i Austro-Węgry zdawały sobie sprawę, że wykrwawiając się w wojnie pozycyjnej, stoją na przegranej pozycji, a przeciągająca się wojna, przybliża ich do nieuchronnej klęski. Aby czarny scenariusz się nie zrealizował, postanowiły przerwać blokadę morską na Morzu Północnym i Atlantyku wydając walne bitwy morskie aliantom. Niestety, bitwa jutlandzka z 1916 roku ostatecznie przekreśliła te plany. Zaś ogłoszona przez Niemcy nieograniczona wojna podwodna spowodowała przyłączenie się do wojny USA po stronie aliantów. Tak więc odcięci od kolonii szybko odczuli brak wystarczającej liczby rekruta do armii, pieniędzy i surowców na prowadzenie wojny.

Walki toczono na froncie wschodnim, bałkańskim, we Włoszech (nawet na wysokości 2,5 km n.p.m.). Na froncie bałkańskim działo się bardzo dużo. Państwa ze sobą walczące wykrwawiały się atakując się wzajemnie. Największa bitwa tego frontu, to bitwa pod Galipoli, gdzie państwa trójporozumienia poniosły sromotną klęskę.

Natomiast na froncie wschodnim, było o wiele ciekawiej; jeśli można tak to ująć. Przez dwa lata ten front był bardzo dynamiczny. Raz wygrywali Rosjanie, raz wojska państw centralnych. Dwie wielkie bitwy, które zdecydowały o jego losach, to bitwa pod Tannebergiem (Grunwaldem), gdzie starły się wojska rosyjskie i niemieckie. Druga bitwa, to bitwa pod Gorlicami (wojska rosyjskie walczyły przeciwko austro- węgierskiej i niemieckiej armii). Ta bitwa spowodowała, że pół miasta zostało zniszczone.

A Polacy? Nie pozostawali bierni. Mieliśmy wielu wybitnych liderów, którzy podejmowali wszelakiej maści działania cywilne i wojskowe. Oczywiście na plan pierwszy wysuwają się postacie Ignacego Jana Paderewskiego, Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Wincentego Witosa, Wojciecha Korfantego. To one będą głównymi filarami przyszłego państwa polskiego. Budujące w postawach tych wybitnych Polaków jest to, że pomimo wzajemnych niechęci, w krytycznych chwilach rodzenia i kształtowania się Polski, potrafili wznieść się ponad własne ambicje i zjednoczyć siły dla odradzającej się Ojczyzny.

I wojna światowa przyniosła wszystkim zmiany. Europa otrzymała ogromny cios. Zginęło co najmniej 22 mln ludzi i poł Europy legło w gruzach. Efektem tej wojny było m. in. powstanie 13 nowych państw - w tym Polski, Polska odrodziła się jak feniks z popiołów, na co nikt nie dawał nam szans. I wojna światowa wydarzeniami zaskakiwała jednak od samego początku... . Szanse, które dał nam los - wykorzystaliśmy. Jakie to były szanse? Były to szanse które kreowało takie trio: Dmowski- Piłsudski- Paderewski.

mgr Michał Chruściel

cdn