75. rocznica Akcji „Burza” na Ziemi Zakliczyńskiej zobligowała samorząd gminy i organizacje pozarządowe do uczczenia nie tylko poległych bohaterów w Jamnej i na Mogile, ale i tych jakby na uboczu, nieco zapomnianych, z miejscem ich martyrologii znaczonym upływem czasu, tj. w dolinie na pograniczu Słonej i Brzozowej. Tamże zginęło 31 października 1944 r. czterech partyzantów plutonu „Radomyśl”: por. „Radomyśl” - Zbigniew Matula z Radomyśla - dowódca oddziału, pchor. „Doktor” - Tadeusz Stasik z Koszyc - zastępca dowódcy, oraz dwaj żołnierze nieznani. Pierwotny spis poległych został skorygowany wobec ujawnienia się po 50 latach (!) st. strz. „Opony” - Juliana Latuszyńskiego - uważanego dotychczas za poległego. Wątpliwość budzi także wykazany początkowo na pomniku poległych w Słonej oficer „Jasza”, aczkolwiek faktem jest, o czym mówią świadkowie wydarzeń, że Azerowie, uciekinierzy-dezerterzy z Armii Czerwonej, dołączyli do plutonu „Radomyśla”. O tych zawiłych meandrach wojennych historii opowiadał w Słonej syn płk. śp. Jerzego Pertkiewicza, Zygmunt Pertkiewicz, który na początku tego wieku odnowił pomnik poległych AK-owców i sporządził nową pamiątkową tablicę, istniejącą po dzień dzisiejszy.

Otoczenie pomnika i sam postument z racji rocznicy zyskały odświętny wystrój. Samorząd gminy, sołectwo, sąsiedzi i inni mieszkańcy Słonej, życzliwe osoby oraz przedstawiciele lokalnego biznesu, zatroszczyli się o właściwy wizerunek tego szczególnego miejsca. (Historię walk opublikowaliśmy w dwóch wydaniach Głosiciela). Najpierw pod kierunkiem sołtysa Słonej Andrzeja Kulaka wytyczono utwardzony szlak, a następnie nastąpiła niwelacja terenu, położono kostkę, uformowano miejsce pod ołtarz polowy, odnowiono sam pomnik. Wiosną zazieleni się tutaj trawa i święto w Słonej z pewnością zostanie wpisane do kalendarza przedsięwzięć i świąt gminy Zakliczyn. Bo jest tego warte.

Mszę św., odprawioną przez o. gwardiana Nataniela Marchwianego - proboszcza parafii franciszkańskiej w Zakliczynie - poprzedził Apel Poległych, odczytany przez harcerza i prowadzącego uroczystość - Mikołaja Kulaka, w którym wzięli udział uczestnicy „Marszu Pamięci śladami batalionu Barbara” zorganizowanego przez Gminę Zakliczyn wraz z SKKT Compass, działającym przy Szkole Podstawowej im. Lanckorońskich w Zakliczynie.

Nieco wcześniej, w swoim przemówieniu, gospodarz gminy, burmistrz Dawid Chrobak, powiedział:

„Jest taka polska piosenka, napisana wkrótce po zakończeniu II wojny światowej, w której jest taki fragment: „Dzieci urodzą się nowe nam. I spójrz – będą się śmiać, że my, znowu wspominamy ten podły czas, tę porę burz”.

A my, nowe pokolenie, urodzone już po II wojnie światowej, wspominamy ten podły czas, tę porę burz. Wspominamy, bo pamiętamy. Z wdzięczności dla wszystkich, którzy walczyli i oddali życie dla wolnego świata. Dla świata wartości, w którym wolni ludzie mogą decydować o sobie i cieszyć się swoim szczęściem. Dlatego tutaj właśnie jesteśmy.

Po uroczystościach w Jamnej i Woli Stróskiej, gdzie wspominaliśmy ofiary hitlerowskiego terroru, ale także bohaterstwo partyzantów z Armii Krajowej, przyszedł czas na Słoną. Tutaj, w październiku 1944 roku, 75 lat temu, na pograniczu Słonej i Brzozowej doszło do niemieckiej obławy. Tragedia spotkała samodzielny pluton dywersyjny „Radomyśl” Armii Krajowej. W walkach zginął dowódca plutonu oraz trzech jego współtowarzyszy broni.

Ten pomnik powstał jako wyraz wdzięczności za ich poświęcenie, za ofiarę życia. W ostatnich tygodniach został odnowiony wspólnie przez samorząd gminy Zakliczyn, sołtysa i Radę Sołecką Słonej oraz mieszkańców Słonej i okolicznych miejscowości. Odnowiliśmy go, bo naszym obowiązkiem, również w sensie lokalnym, jest pamiętanie o wspaniałych obrońcach naszej Ojczyzny. Bardzo dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do odnowienia tego pomnika.

Czynimy tak, jak zwracał się z prośbą do nas Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda. Byśmy pamiętali o swoich lokalnych bohaterach. Byśmy pokazywali zwłaszcza młodym, najmłodszym, że bohaterów wolnej, suwerennej i niepodległej Polski mogą znaleźć także tu, także u nas na miejscu.

Odnawia się Polska, zyskuje ona piękną twarz – mówił Prezydent Andrzej Duda na Rynku w Zakliczynie, odnosząc się w tej sposób do odnowionego pomnika Kazimierza „Kuby” Bojarskiego, który stracił życie podczas Bitwy pod Łowczówkiem.

Niech ta dzisiejsza uroczystość będzie dalszym odnawianiem się Polski. Polski pięknej i wspaniałej. Polski potężnej, silnej i naszej.

Cześć i chwała Bohaterom!”

W niedzielę 27 października br. pod pomnikiem w Słonej przemawiali również wspomniany syn płk. Pertkiewicza oraz nowo wybrany poseł na Sejm Norbert Kaczmarczyk, którzy uczestniczyli w gronie delegacji podczas składania wieńców, wiązanek kwiatów i zapalenia zniczy. Hołd poległym oddali samorządowcy, delegacje Słonej, uczniów naszych szkół i SKKT Compass, ponadto harcerze, przedstawiciel rodziny pchor. „Doktora” i Wojskowej Komendy Uzupełnień w Tarnowie. Na finał części oficjalnej pokłoniły się poczty sztandarowe. Patriotyczne spotkanie, przy słonecznej pogodzie, zakończyło się poczęstunkiem w świetlicy wiejskiej w Słonej, tamże przy budynku Grupa Rekonstrukcji Historycznej z Limanowej prezentowała sprzęt, umundurowanie i uzbrojenie partyzanckie, odbyła się też ceremonia nagrodzenia zwycięzców zawodów rekreacyjno-sportowych.

Imprezą towarzyszącą świętu był „Marsz Pamięci Batalionu Barbara AK w Słonej” pod patronatem LGD Dunajec-Biała. W ramach obchodów 75. rocznicy walk partyzanckich przeprowadzono marsz Nordic Walking i bieg na orientację zorganizowane przez SKKT Compass.

W Nordic Walking, w kategorii szkół podstawowych, trzy pierwsze miejsca zajęły uczennice SP Zakliczyn. Zwyciężyła Magdalena Markowicz, drugie miejsce: Julia Wąs, trzecie miejsce: Monika Krzemień.

W kategorii chłopców najlepsi byli uczniowie z SP w Stróżach: Sławomir Pasionek, Jakub Jaszczur.

W kategorii Open zwyciężyła Maria Poręba przed Agnieszką Markowicz.

W biegu na orientację kolejność na podium była następująca:

I miejsce – Kinga Świerczek i Kacper Kobylarczyk

II miejsce – Wojciech Kwiek i Arkadiusz Gondek

III miejsce – Rafał Gac i Filip Stelmach

Wszyscy SP Zakliczyn.

W kategorii Open zwyciężył Arkadiusz Majewski.

W klasyfikacji szkół I miejsce dla SP Zakliczyn, II - SP Stróże, III miejsce - SP Paleśnica.

Za naszym pośrednictwem słowa podzięki za bezinteresowną pomoc w organizacji uroczystości w Słonej, przekazał włodarz wsi - sołtys Andrzej Kulak:

„Sołtys Sołectwa Słona i Rada Sołecka składają serdeczne podziękowania wszystkim obecnym na niedzielnej Mszy św. w intencji poległych żołnierzy AK plutonu „Radomyśl”, a w szczególności: o. Natanielowi Marchwianemu – gwardianowi klasztoru i proboszczowi parafii Matki Bożej Anielskiej w Zakliczynie za sprawowanie Eucharystii i wygłoszoną homilię. To było bardzo ważne wydarzenie dla naszej społeczności i cieszymy się przede wszystkim z obecności przedstawicieli rodzin poległych żołnierzy AK Batalionu „Barbara”, a także pana Norberta Kaczmarczyka – posła na Sejm RP, przedstawicieli samorządu gminnego z panem Burmistrzem Dawidem Chrobakiem na czele, Radnego Powiatowego pana Józefa Gwiżdża, Radnych Rady Miejskiej, dyrektorów szkół wraz ze sztandarami i ich opiekunów oraz przedstawicielom Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej z Tarnowa i Zakliczyna, którzy pełnili wartę honorową podczas uroczystości i przybyłym gościom.

W tym miejscu kierujemy słowa wdzięczności dla wszystkich tych, którzy przyczynili się do odnowienia miejsca pamięci poległych żołnierzy AK plutonu „Radomyśl”: pracownikom Zakładu Usług Komunalnych w Zakliczynie, państwu Gniadkom, państwu Myszorom, państwu Klimkom, firmie „ALEX” pana Jacka Cepigi, firmie „SOLID-KULAK” pana Piotra Kulaka, firmie „GAL-BUD” pana Grzegorza Galasa, firmie „MAR-POS” pana Marcina Olszewskiego, panom: Przemysławowi i Konradowi Majewskim, Józefowi i Pawłowi Kiełbasie, Łukaszowi Gondkowi, Januszowi Olszewskiemu, Januszowi Drogosiowi oraz paniom z KGW „U źródła” w Słonej i wszystkim pozostałym gospodyniom za przygotowany poczęstunek.

Dziękujemy również panu prezesowi Tomaszowi Damianowi i druhom z OSP w Zakliczynie za użyczenie transportu w tym trudnym terenie, gdzie jest zlokalizowany pomnik.

Z poważaniem

Andrzej Kulak

Sołtys wsi Słona wraz z Radą Sołecką