Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych zorganizował w Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego sesję naukową, która wpisuje się w obchody 460-lecia lokacji Zakliczyna i 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.

Patronat nad przedsięwzięciem, koordynowanym przez mgr Danutę Skalską-Cygan, objęli Burmistrz Miasta i Gminy Zakliczyn Dawid Chrobak, ks. prof. dr hab. Waldemar Graczyk - dyrektor Instytutu Nauk Historycznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Krzysztof Małek - dyrektor Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Zakliczynie i Adam Balas - dyrektor Europejskiego Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach.

Sesję podzielono na dwie części. Pierwszą moderował o. Grzegorz Chomiuk - magister nowicjatu w Klasztorze Ojców Franciszkanów w Zakliczynie, drugą - dyr. Krzysztof Małek. Poszczególne odczyty miały charakter multimedialny. W sali koncertowej pojawiła się przede wszystkim młodzież z placówki ponadgimnazjalnej przy ul. Grabina i gimnazjaliści z Zakliczyna. Wśród pozostałych uczestników: samorządowcy, radni miejscy, sołtysi, dyrektorzy szkół i instytucji, przew. komisji finansów RPT Kazimierz Korman i sekretarz Wacław Prażuch - przedstawiciele tarnowskiego Starostwa Powiatowego.

Na początek wykład dr. Przemysława Nowogórskiego z UKSW o lokacji Zakliczyna w roku 1558 po nadaniu praw miejskich przez Zygmunta Augusta (17 lipca 1557). Mówca podkreślił znaczenie i rangę Wawrzyńca Spytka Jordana, założyciela miasta na prawie magdeburskim w miejsce wsi Opatkowice, będącej we władaniu benedyktynów z Tyńca. Miasto, znajdujące się na szlaku handlowym, ze słynnymi jarmarkami i rzemiosłem, miało swoje lata świetności, z czasem traciło na znaczeniu, by utracić prawa miejskie w roku 1934. Po kilkudziesięciu latach w styczniu roku 2006 prawa te odzyskało.

W kolejnym referacie prof. dr. hab. Jolanta Małgorzata Marszalska mówiła o cenzurze ariańskich wydawnictw w XVI i XVII wieku. W Lusławicach istniała siedziba Braci Polskich z ich przywódcą Faustem Socynem. Dzięki ariańskiej drukarni pojawiały się heretyckie wydawnictwa. Temat ten został swego czasu opracowany i zaprezentowany przez uczniów i kadrę ZSP pod kierunkiem wspomnianej polonistki - Danuty Skalskiej-Cygan. Wielką rolę w kontrreformacji odegrał Klasztor Reformatów w Zakliczynie, gdzie w jego bibliotece, w specjalnie zabezpieczonej celi, znalazły się najważniejsze dzieła arian, stanowiące materiał do analizy i podważenia bluźnierczych tez.

O zasłużonym zakliczyńskim proboszczu, bibliofilu, patriocie i propagatorze oświaty - ks. Wincentym Gałeckim h. Junosza - mówił ks. prof. dr hab. Waldemar Graczyk, zaś mgr Michał Chruściel - nauczyciel historii w Szkole Podstawowej im. Lanckorońskich w Zakliczynie przedstawił genezę I wojny światowej i przebieg walk na naszych ziemiach.

Po przerwie z prelekcją wystąpiła emerytowana historyk - mgr Ewa Jednorowska, która przybliżyła losy zakliczyńskich Żydów. Począwszy od ich działalności, głównie handlowej, w Zakliczynie, ale i społecznej, poprzez konkretne nazwiska, profesje i miejsce zamieszkania (wg wspomnień śp. Tadeusza Tokarza), aż po tragedię getta, jego likwidację, egzekucje lub wywózkę do obozu w Bełżcu. To również przejmująca historia żony gen. Monda, przebywającego w niewoli w oflagu, i jej siostry Emilii wraz z małoletnimi córeczkami - Zosią i Jadzią, aresztowanych po denuncjacji w willi „Zofiówka” przy ul. Jagiellońskiej w Zakliczynie, a następnie zamordowanych przez hitlerowskich oprawców na terenie tarnowskiego getta.

Dr Agnieszka Kania z Uniwersytetu Jagiellońskiego tłumaczyła zależność pomiędzy regionem a poczuciem tożsamości narodowej, zaś mgr Danuta Skalska-Cygan przedstawiła swoje ciekawe spostrzeżenia nt. wpływu walorów regionu na realizację i jakość nauczania w szkole.

W kolejnym wystąpieniu ks. dr Jacek Soprych z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie przybliżył zasoby Archiwum Diecezjalnego im. Abp. Jerzego Ablewicza w Tarnowie dotyczące Zakliczyna. Zwrócił uwagę na mnogość różnorakich pieczęci, wartych ekspozycji, oraz na archiwalne dokumenty i zapiski ksiąg parafialnych.

Burmistrz Dawid Chrobak zaprezentował perspektywy rozwoju miasta i gminy. Na slajdach pokazał i omówił priorytetowe zadania, to m.in. renowacja rynku, odnowiony plac handlowy przy ul. Grabina, działania prospołeczne, w tym nowo powstałe centrum opieki seniora, budowa przedszkola ze żłobkiem, mieszkań w Lusławicach i Paleśnicy w ramach programu „Mieszkanie+”, świetlicy i zaplecza sportowego w Paleśnicy. W dalszej perspektywie takie przedsięwzięcia jak: renowacja ruin melsztyńskich czy efektowna kładka pieszo-rowerowa na Dunajcu, łącząca Wesołów z Melsztynem (w kontekście projektu VeloDunajec).

Na koniec sesji naukowej w lusławickim Centrum mgr Eligiusz Dworaczyński z tarnowskiej Pracowni Archeologiczno-Konserwatorskiej PKZ omówił wyniki najnowszych prac archeologicznych na zamku w Melsztynie. Warownia przeżywa obecnie swoje „pięć minut”, wszak to pierwsze takie prace archeologiczne na tym zabytkowym obiekcie, a promocji tego miejsca przysłużył się nowo emitowany serial TVP „Korona Królów”, gdzie często pada nazwa Melsztyn i nazwisko władcy, kasztelana Spicymira Leliwity i jego zacnej rodziny. Najnowsze odkrycia to fragment bramy wjazdowej z otworami strzelniczymi, dawniej miejsce ukryte, z czasem eksponowane, gdy posiadłość stała się rezydencją, a nie zamkiem obronnym. Doskonale zachowały się fragmenty bruku z otoczaków oraz odkryto wejście do lochów, gdzie być może znajdzie się w przyszłości lokal do promocji miejsca, ekspozycji, tudzież innych kulturalnych przedsięwzięć. To początek odkrywek, która absorbuje mnóstwo środków. Burmistrz Zakliczyna czyni starania o pozyskanie dotacji na kontynuację tych renowacyjnych zabiegów, m. in. z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, gra warta świeczki. Do tej pory, przed podjęciem prac przez tarnowskich archeologów, zabezpieczono wieżę, zainstalowano oświetlenie oraz poddano renowacji mur arkadowy. Miejsce, będące własnością Nadleśnictwa, użyczone Gminie Zakliczyn, po przeprowadzonych robotach ziemnych wzbudza zaciekawienie, ściągają tu turyści i miłośnicy zabytków zainteresowani postępem prac. Portal Informator Brzeski zamieścił ostatnio arcyciekawe zdjęcia warowni z lotu ptaka, uchwycone z drona. Gość sesji uważa, że niebawem będzie można urządzić małą wystawę odkopanych rekwizytów, są to fragmenty naczyń, kafelków, przedmiotów domowego użytku. Być może z czasem pojawią się militaria i cenniejsze znaleziska.

Ks. prof. Waldemar Graczyk na koniec części II sesji podsumował obrady: - Jestem pod wrażeniem dorobku tego miasta i jego perspektyw. Życzę, panie burmistrzu, żeby wszystkie te zamierzenia zostały zrealizowane. Jeśli tak będzie, to Zakliczyn ma przed sobą lata świetności. Ale żeby ten okres dopełnić, to - moim zdaniem - potrzebna jest solidna monografia miasta. Warto o tym pomyśleć. To, o czym dzisiaj mówiliśmy, te badania, które czynimy, ta konferencja, która ma charakter konsultacji, która rzuca światło na to miasto, na to miejsce, na to, co zostało z historii dzisiaj, żeby doczekała się gruntowniejszych, poważniejszych, bardziej systemowych badań historycznych.

Na zakończenie tej interesującej sesji naukowej wystąpił sekretarz Rady Powiatu Tarnowskiego. Wacław Prażuch, w imieniu Starosty Romana Łucarza podziękował za zaproszenie, podkreślając walory konferencji: miejsce, dobór tematyki, szerokie spektrum zagadnień i profesjonalizm prelegentów i organizatorów.

Dziękując za te pochlebne opinie i obecność, dyrektor mgr Krzysztof Małek i mgr Danuta Skalska-Cygan zaprosili zgromadzonych do dyskusji przy obiedzie w siedzibie ZSP przy ul. Grabina.